Samkvæmt talningu Ferðamálastofu fjölgaði ferðamönnum hingað til lands um rúmlega helming á fyrsta fjórðungi ársins miðað við sama tímabil í fyrra.

Fjöldi gistinátta heldur hins vegar engan vegin í við þessa fjölgun þar sem gistinóttum hefur fjölgað um 26% á sama tímabili, að því er segir í fréttatilkynningu frá Samtökum ferðaþjónustunnar.

„Á árunum 2015 og 2016 var samhljómur á milli fjöldi þeirra erlendu ferðamanna sem sóttu landið heim og fjölda gistinátta. Á fyrstu mánuðum þessa árs hefur hins vegar orðið mikil breyting á. Hvað veldur?

Fjöldatölur og gistinætur haldast ekki í hendur

Í frétt hjá Túrista fyrir helgi kom fram að á fyrsta ársfjórðungi fjölgaði t.a.m. ferðamönnum frá Kanada um 185% á milli ára. Hins vegar fækkaði  gistinóttum Kanadamanna sem gistu á hótelum hér á landi um 12% á sama tímabili.

Hvað franska ferðamenn varðar þá fjölgaði þeim um 60% á milli ára en gistinóttum einungis um 14%. Sömu sögu er að segja af Þjóðverjum sem sóttu landið heim, en þeim fjölgaði um 70% á milli ára en gistinóttum einungis um 14%.

Fjöldatölur segja ekki alla söguna

Það sem er sláandi er sú staðreynd að þeir farþegar sem millilenda á Íslandi á ferð sinni um hafið geta ekki innritað sig alla leið nema samningar á milli flugfélaga um slíkt liggi fyrir sem er þó undantekning frekar en hitt.

Mikil aukning hefur orðið á fjölda flugfélaga sem bjóða uppá flug til Íslands síðustu misseri og því má ætla að þeim ferðamönnum fari fjölgandi sem fara aldrei út úr Leifsstöð þó svo að þeir þurfi að fara út úr komusalnum með töskur sínar og innrita sig aftur fyrir seinni legginn á leið sinni yfir hafið. Þannig fara þeir í gegnum vopnaleit en þar fer talning á fjölda ferðamanna til Íslands fram.

Skuggahagkerfi sem þurfi að uppræta

Aðrar skýringar sem Samtök ferðaþjónustunnar hafa ítrekað bent ár eru þær að ferðamenn leita í meiri mæli í heimagistingu hverskonar sem ekki eru inni í fjölda gistinótta.

Slík tegund af gistingu er oftar en ekki hluti af skuggahagkerfi sem fer stækkandi og þarf að uppræta.  Þá má ekki gleyma þeim hópi útlendinga, sem er búsettur á Íslandi til lengri eða skemmri tíma, m.a. vegna starfa sinna en erlendu starfsfólki hefur fjölgað mikið hér á landi undanfarið.

Horfa þarf til gistinátta, meðaltekna og afkomu fyrirtækja við ákvarðanatöku

Eins og reglulega hefur komið fram eru tölfræðiupplýsingar og hverskonar greiningar um ferðaþjónustuna því miður af afar skornum skammti. Í dag vitum við ekki nægjanlega mikið um þessa mikilvægu atvinnugrein. Á eins veikum grunni og dæmin sanna er hins vegar nú verið að taka stórar ákvarðanir.

Hjá Alþingi liggur fyrir risastór ákvörðun er snýr að ferðaþjónustunni með áformum um að hækka virðisaukaskatt á atvinnugreinina sem nemur um 20 milljörðum króna á ári. Rökin fyrir þessum skattahækkunum eru öðrum fremur þau að til landsins komi of mikið af ferðamönnum.

Ljóst er að þær fjöldatölur sem liggja til grundvallar fyrirætlunum stjórnvalda  gefa alls ekki raunsanna mynd. Ákvarðanir þurfa að byggja á lykiltölum eins og fjölda gistinátta, meðaltekna af hverjum ferðamanni, dreifingu ferðamanna um landið og afkomu fyrirtækja í ferðaþjónustu rétt eins og gert er í þróuðum ferðaþjónustulöndum.

Enn og aftur ítreka SAF mikilvægi þess að faglegar og óyggjandi greiningar liggi til grundvallar áður en jafn afdrifaríkar ákvarðanir eru teknar, eins og til  stendur, gagnvart einni mikilvægustu atvinnugrein  landsmanna.

Tryggjum réttar ákvarðanir

Ljóst er að bæta þarf úr talningu ferðamanna í Leifsstöð. Þeim farþegum sem millilenda á Keflavíkurflugvelli á leið yfir hafið fer fjölgandi og eru mikil sóknarfæri í að gera flugvöllinn að enn öflugri alþjóðlegri flugmiðstöð. Það gengur hins vegar ekki að horfa eingöngu á eina tölu –  heildarfjölda þeirra ferðamanna sem sækja Leifsstöð heim. Horfum til þeirra sem sækja Ísland heim!“