Fyrirtæki á landsbyggðinni eru almennt bjartsýnni en fyrirtæki af höfuðborgarsvæðinu. Þetta er ein af niðurstöðunum sem kom út úr fyrirtækjakönnun sem gerð var á landsbyggðunum öllum og gefin var út í gær. Frá þessu er greint í fréttatilkynningu frá SSV.

Það sést á því að 22% þátttakenda sögðust ætla að ráða nýtt starfsfólk en eingöngu 13% ætlaði að fækka starfsmönnum. Til samanburðar þá gaf Vetrarkönnun Gallup það til kynna að 12% ætluðu að fjölga starfsmönnum á meðan 30% ætlaði að fækka þegar 400 stærstu fyrirtæki landsins voru spurð. „Jákvæðnin“ varð ennþá meiri þegar svar við fjárfestingarhugleiðingum var greint. Þá sögðust 30% ætla að fjárfesta á meðan 12% sögðust stefna að því að selja eða losa sig við framleiðslutæki á annan hátt. Þetta voru svörin jafnvel þó þátttakendur byggjust við samdrætti í tekjum: 27% þátttakenda bjuggust við samdrætti í eigin tekjum á meðan 21% bjóst við aukningu þeirra. Að auki gerðu þátttakendur sér „fulla“ grein fyrir neikvæðum efnahagshorfum. 53% þeirra bjóst við þrengingum í efnahagslífinu næstu 12 mánuði á meðan 8% bjuggust við að aðstæður bötnuðu. Þannig að hér virðist „sókn besta vörnin“.

Í skýrslunni er ferðaþjónustu, sjávarútvegi og landbúnaði sérstakur gaumur gefinn. Samkvæmt niðurstöðunum má almennt segja að bændur séu ekki af baki dottnir. Á óvart kom hvað landbúnaðurinn bar sig vel, einkum ef hann var borinn saman við sjávarútveg. Báðar atvinnugreinarnar hafa lent í áföllum og búa sig undir einhverjar og jafnvel miklar þrengingar – einkum landbúnaðurinn. Þarna má nefna hækkun veiðigjalda, aukin innflutning á erlendum landbúnaðarafurðum og breyttan lífsstíl vegna loftslagsmála svo eitthvað sé nefnt. Þó er afkoman verri í landbúnaði einstakra landshluta þegar horft var til lengri tíma. Það var á Vesturlandi, Austurlandi og jafnvel Norðurlandi eystra. Þá var einnig áhugavert að sjá atvinnugreinarnar vera á öndverðum meiði varðandi fjárfestingar og mannaráðningar: Sjávarútvegurinn hyggst ráðast í fjárfestingar en segja upp fólki á meðan landbúnaðurinn hefur meiri hug á ráða fólk en hefur alls ekki mjög háleitar hugmyndir í fjárfestingum í samanburði við sjávarútveginn. Það er hins vegar alls ekki þannig að landbúnaðurinn ætli ekki að ráðast í fjárfestingar heldur er samanburður við sjávarútveginn óhagstæður. Mestur hugurinn til fjárfestinga er hjá sunnlenskum bændum – sem kemur reyndar ekki á óvart þar sem Suðurlandið er hentugasta landbúnaðarhérað landsins.

Margt annað áhugavert kemur fram í skýrslunni sem telur rúmlega 100 síður. Niðurstöðurnar byggja á spurningakönnun sem var lögð fyrir fyrirtæki í öllum landshlutum, nema á höfuðborgarsvæðinu, í nóvember 2018 og stóð yfir til loka janúar 2019. Nokkuð mörg fyrirtæki af höfuðborgarsvæðinu voru hins vegar með í könnuninni en það er af því að þau starfa á landsbyggðinni. Rúmlega 2000 fyrirtæki tóku þátt.

Samtök sveitarfélaga á Vesturlandi leiddu vinnuna við gerð könnunarinnar, en hún er samstarfsverkefni atvinnuþróunarfélaga, Byggðastofnunar og landshlutasamtaka á Íslandi og er þetta önnur skýrslan sem kemur út á vegum þess.  Ætlunin er að halda því áfram og gera könnun meðal fyrirtækja og íbúa um land allt með reglubundnum hætti auk annarra tilfallandi verkefna. Samstarfsvettvangurinn mun gefa út efni sitt í vefriti sem kallað er Deigla og kemur fyrst út núna undir því nafni.