Úkraína og Bandaríkin hafa náð samkomulagi um nýtingu auðlinda í Úkraínu, sem úkraínsk stjórnvöld vonast til að muni styrkja tengsl við ríkisstjórn Donalds Trump og skapa grundvöll að langtímaöryggissamstarfi við Bandaríkin.
Samningurinn var gerður eftir að Bandaríkin féllu frá kröfu um rétt til 500 milljarða dala í mögulegar tekjur af verkefninu.
Samkomulagið kveður á um stofnun fjárfestingarsjóðs sem fær 50% af framtíðartekjum af nýtingu jarðefnaauðlindum Úkraínu, þar á meðal olíu og gasi.
Fjármunir sjóðsins verða notaðir til að fjárfesta í verkefnum innanlands. Samningurinn nær þó ekki til þeirra auðlinda sem nú þegar skapa tekjur fyrir úkraínska ríkið, þar á meðal starfsemi Naftogaz og Ukrnafta, stærstu olíu- og gasframleiðenda landsins.
Olha Stefanishyna, vara- og dómsmálaráðherra Úkraínu, hefur leitt viðræður við Bandaríkin og lýsir samkomulaginu sem liði í stærra samhengi.
„Samningurinn um jarðefni er aðeins hluti af myndinni. Við höfum ítrekað heyrt frá bandarískum stjórnvöldum að þetta sé hluti af stærra samstarfi,“ sagði hún við Financial Times á þriðjudag.
Þrátt fyrir að upphafleg krafa Úkraínu hafi verið að tryggja öryggi landsins þá inniheldur lokasamningurinn engar slíkar skuldbindingar.
Hins vegar eru óvissuþættir til staðar, þar á meðal stærð eignarhlutar Bandaríkjanna í sjóðnum og skilmálar um „sameiginlega eign“ auðlindanna, sem á eftir að útfæra í frekari viðræðum.
Frumdrög samningsins, sem Trump kynnti fyrst sem leið fyrir Úkraínu til að endurgreiða Bandaríkjunum fyrir hernaðar- og fjárhagsaðstoð síðan Rússland réðst inn í landið árið 2022, vöktu mikla reiði í Kænugarði og víðar í Evrópu.
Í síðustu viku hafnaði Volodymyr Zelenskyy, forseti Úkraínu, þeim drögum, sem leiddu til þess að Trump kallaði hann „einræðisherra“ og gaf í skyn að Úkraína bæri ábyrgð á því að stríðið hófst.
Samkvæmt heimildarmanni Financial Times hyggst Selenskí ferðast til Washington á föstudag til að hitta Trump og formlega staðfesta samninginn. Trump virðist hafa staðfest heimsóknina á þriðjudag: „Ég heyri að [ Selenskí ] sé á leiðinni á föstudag. Það er í góðu lagi fyrir mig ef hann vill koma,“ sagði hann.
Breytingar sem gerðar hafa verið á samningnum, þar á meðal afnám upphaflegra krafna Bandaríkjanna um að halda 100% fjárhagslegum hagsmunum í sjóðnum, eru taldar jákvæðar fyrir Úkraínu. Samkvæmt nýjustu útgáfunni munu fjárfestingar sjóðsins beinast að þróun Úkraínu til framtíðar.
