Ísland situr í 15. sæti í samkeppnishæfni árið 2025 og hækkar um tvö sæti á milli ára samkvæmt árlegri úttekt IMD háskólans í Sviss á samkeppnishæfni alls 69 ríkja. Ísland hækkar um tvö æsti milli ára, einkum vegna aukinnar skilvirkni atvinnulífsins.

Til samanburðar situr Danmörk í 4. sæti, Svíþjóð í 8. sæti, Noregur í 12. sæti og Finnland í 14. sæti.

„Samkeppnishæfni Íslands hefur aukist til muna undanfarin 15 ár en Ísland sat í 30. sæti árið 2010. Við höfum þannig sótt hratt á Norðurlöndin en þau hafa lengi vel skipað sér á meðal samkeppnishæfustu ríkja heims,“ segir í tilkynningu á vef Viðskiptaráðs.

Bætt samkeppnishæfni Íslands undanfarin 15 ár er rakin til mikilla framfara í tveimur af fjórum meginþáttum úttektarinnar. Annars vegar í skilvirkni hins opinbera, þar sem Ísland hefur færst úr 48. sæti í það 18. yfir tímabilið, og hins vegar í skilvirkni atvinnulífsins þar sem Ísland situr í dag í 10. sæti samanborið við 33. sæti fyrir fimmtán árum síðan.

Bent er á að Ísland hefur þó á sama tíma farið aftur í tveimur meginþáttum. Annars vegar í efna­hagslegri frammistöðu þar sem við höfum fallið um eitt sæti og sitjum í 52. sæti í ára. Okkur gekk best á þennan mælikvarða árið 2016 þegar við vorum í 29. sæti.

Þá féll Ísland um þrjú sæti í samfélagslegum innviðum, úr 9. sæti í 12. sæti, en Viðskiptráð segir að samfélagslegir innviðir hafi lengi vel verið taldir helsti styrkleiki Íslands.

Viðskiptaráð með fjórar tillögur

Viðskiptaráð hefur mótað tillögur í fjórum áhersluflokkum sem ráðið segir að myndu allar bæta samkeppnishæfni Íslands. Þær eru eftirfarandi (tekið beint upp úr tilkynningu VÍ):

  • Fjármál hins opinbera: Stjórnvöld ættu að skila draga úr hallarekstri og skila afgangi af rekstri hins opinbera, lækka skuldir og minnka þannig vaxtagreiðslur. Ríkissjóður gæti dregið úr skuldabyrði sinni með eignasölu. Átak í opinberum fjármálum myndi leiða til lægri verðbólgu og vaxta.
  • Skattar: Með því að draga úr útgjöldum má skapa svigrúm til þess að lækka skatta. Það myndi hafa jákvæð áhrif á verðmætasköpun með aukinni fjárfestingu og framleiðslu í hagkerfinu.
  • Leikreglur: Með afnámi viðskiptahindrana og bættri umgjörð í samkeppnismálum gætu stjórnvöld stuðlað að auknu vöruúrvali og samkeppni hér á landi.
  • Erlend fjárfesting: Stjórnvöld ættu að liðka sérstaklega fyrir erlendri fjárfestingu í gegnum einfaldara regluverk og skilvirkt eftirlit. Það myndi tryggja bætt aðgengi að fjármagni, aukinn þekkingarflutning til landsins og bætt lánakjör.