Sigurður Kári Kristjánsson, lögmaður og stjórnarformaður Náttúruhamfaratryggingar Íslands, segir að hamfarirnar í Grindavík ætti að vekja stjórnmálamenn til umhugsunar um mikilvægi þess að fyrir hendi sé Þjóðarsjóður sem nýta má þegar tjón verður sem hvorki hefðbundnar vátryggingar né náttúruhamfaratryggingar bæta.
„Nauðsyn Þjóðarsjóðs blasir eiginlega við nú þegar nauðsynlegt þykir að ráðast í uppkaup á fjölda fasteigna í Grindavík sem ekki er víst að fáist bættar, í stað þess að fjármagna kaupin úr ríkissjóði eða með sértækri skattheimtu,“ skrifar Sigurður Kári í Morgunblaðinu í dag.
Hann segir það sé dapurlegt að fylgjast með náttúruöflunum ganga nærri Grindavík og Grindvíkingum. Framtíðin er óviss og margir hafa átt um sárt að binda.
Líkt og Viðskiptablaðið greindi frá í síðustu viku skoða stjórnvöld nú hvernig sé best að koma Grindvíkingum til aðstoðar en verið er að skoða annað hvort uppkaup á öllum íbúðum í bænum eða greiða út eigið fé Grindvíkinga í íbúðum sínum.
Ráðherrar viðruðu hugmyndir um að hægt væri að nýta eignir NTÍ í slíkar aðgerðir en slíkt færi gegn lögbundnu hlutverki sjóðsins.
„Náttúruhamfaratrygging Íslands (NTÍ) grípur fólk og kemur því til aðstoðar þegar náttúruhamfarir verða og bætir tjón sem verður á vátryggðum eignum af völdum þeirra,“ skrifar Sigurður Kári.
„NTÍ hefur byggt upp sterkan sjóð sem ætlað er að standa undir bótagreiðslum til þeirra sem verða fyrir tjóni. Sjóðurinn hefur vaxið og í dag nema eignir NTÍ um 60 milljörðum króna. Þar við bætist að NTÍ hefur gert verðmæta samninga við erlend endurtryggingarfyrirtæki. Þeir geta tryggt Íslendingum 45 milljarða króna til viðbótar þegar bótaskyldir atburðir verða. Þetta þýðir að NTÍ getur mætt afleiðingum gríðarstórra náttúruhamfara og greitt tjónþolum ríflega 100 milljarða króna í bætur, sem er fjárhæð sem um munar þegar hamfarir verða,“ skrifar Sigurður Kári.
Hann segir að sjóðir NTÍ verði ekki nýttir til þess að bæta hvaða tjón sem er.
„Almenna reglan er sú að til þess að fólk geti átt rétt til bóta úr sjóðum NTÍ þurfa eignir þess að vera brunatryggðar og hafa orðið fyrir tjóni af völdum náttúruhamfara. Bætur frá NTÍ byggjast því í grunninn á sömu sjónarmiðum og greiðslur bóta frá almennu vátryggingafélögunum. Þeir sem ekki eru tryggðir eiga því ekki rétt á bótum. Það sama gildir um þá sem ekki hafa orðið fyrir tjóni. Og þú tryggir ekki eftir á.“
Sigurður Kári segir hamfarirnar í Grindavík sérstakar og flóknari en þær sem við höfum áður þurft að takast á við.
Í fyrsta lagi hafa þær staðið í langan tíma og við vitum enn ekki hvenær þeim mun ljúka. Af þeirri ástæðu er óvíst hversu hárra bóta tjónþolar munu eiga rétt til og hvert heildartjón vegna hamfaranna verður.
„Reynslan sýnir að það getur breyst frá einni viku til annarrar. Þannig má telja fullvíst að í einhverjum tilvikum hafi tjón, sem NTÍ hafði metið í kjölfar jarðskjálftanna í Grindavík, aukist eftir að eldgos varð innan bæjarmarkanna. Við slíkar aðstæður er erfitt að leggja mat á umfang tjónsins. Í öðru lagi liggur fyrir að hluti húsa í Grindavík hefur ekki orðið fyrir skemmdum en stendur á svæði sem færustu sérfræðingar telja ekki búandi á,“ skrifar Sigurður Kári
„Mismunandi skoðanir kunna að vera uppi um hvort þau lög sem um NTÍ gilda leiði til bótaréttar eigenda þeirra og upp að hvaða marki. Allt hefur þetta valdið óvissu. Sú óvissa hefur eðlilega valdið óöryggi, jafnvel reiði, sem er skiljanlegt við þessar aðstæður,“ segir Sigurður Kári.
