Afgangur af viðskiptajöfnuði á þriðja ársfjórðungi í fyrra nam 3,8% af landsframleiðslu sem er um helmingi minni en á sama fjórðungi árið 2023.
Í Peningamálum Seðlabanka Íslands segir að minnkandi afgang megi einkum rekja til viðsnúnings á jöfnuði frumþáttatekna.
Afgangurinn var jafnframt nokkru minni en áætlað var í nóvemberspá bankans en frávikið skýrist af minni afgangi á þjónustujöfnuði og óhagstæðari þróun frumþáttatekna vegna betri afkomu ál- og lyfjafyrirtækja í eigu erlendra aðila.
Áætlað er að halli á viðskiptajöfnuði hafi verið 2,3% í fyrra eða um 1,4 prósentum meiri en gert var ráð fyrir í nóvember.
Þar vegur þyngst meiri halli á vöru- og þjónustujöfnuði vegna kröftugs innflutnings fjárfestingarvara á fjórða ársfjórðungi.
Karen Áslaug Vignisdóttir, aðalhagfræðingur Seðlabankans, sagði á blaðamannafundi í morgun að þennan halla megi einkum rekja til fjárfestingar gagnavera í ýmsum tölvubúnaði.
„Hvað varðar þessa auknu fjárfestingu þá jókst innflutningur á fjárfestingavörum 64% á fjórða ársfjórðungi sem er ein mesta aukning á einum ársfjórðungi frá upphafi mælinga. Þetta er þá að breyta talsvert okkar áætlunum um umsvif í lok síðasta árs og á næsta ári hvað varðar aukin fjárfestingaumsvif,“ sagði Karen.
Þarna er þó ekki um að ræða einhver hagvaxtaráhrif þar sem innflutningurinn vegur upp á móti aukinni fjárfestingu. Karen sagði þessar fjárfestingar einnig vera að hafa áhrif í ár sem leiðir til töluvert meiri halla í ár heldur en áður var spáð, eða um 3%.
Líkt og Viðskiptablaðið greindi frá í nóvember í fyrra ákvað atNorth að stækka gagnaver sín í Reykjanesbæ og á Akureyri.
Heildarfjárfesting atNorth nemur 41 milljarði króna en við bætist fjárfesting viðskiptavina fyrirtækisins í tölvubúnaði sem nemur nálægt 300 milljörðum króna.
Í peningamálum Seðlabankans segir að þó að horfur séu á 3% halla í ár er gert ráð fyrir að viðskiptahallinn minnki á ný á seinni hluta spátímans þegar dregur úr innflutningi gagnavera „og að þá verði vöru- og þjónustujöfnuður nálægt jafnvægi.“
Á sama tíma drógust flestir undirliðir útflutnings saman á milli ára þrátt fyrir að ferðaþjónustan náði vopnum sínum undir lok árs.
„Þjónustuútflutningur dróst saman um 6% milli ára sem er heldur meira en við höfðum gert ráð fyrir. Það voru þó vísbendingar um kröftugan fjórða ársfjórðung í ferðaþjónustu þar sem komum erlendra ferðamanna fjölgaði um 6% og það eru vísbendingar um bætta nýtingu hvað varðar flugsæti og gistingu,“ sagði Karen.
Á sömu sveif leggst óhagstæðari þróun á frumþáttatekjujöfnuði. Sömu þættir hafa áhrif í ár þar sem gert er ráð fyrir meiri halla á vöruskiptajöfnuði og frumþáttatekjujöfnuði vegna horfa um betri afkomu ál- og lyfjafyrirtækja.
