Gengi krónunnar hefur reynst óvenju stöðugt á undanförnum misserum, þrátt fyrir nokkrar skammtímasveiflur. Samkvæmt greiningu Íslandsbanka eru litlar líkur á miklum sveiflum á næstu fjórðungum, en hátt raungengi gæti leitt til veikingar krónunnar til lengri tíma.
Gengi krónunnar var tiltölulega stöðugt þrátt fyrir nokkurn viðskiptahalla í fyrra. Skammtímasveiflur voru nokkrar, en að jafnaði var gengið nánast óbreytt milli ára.
Til dæmis var viðskiptavegin gengisvísitala að meðaltali 195,23 í fyrra, sáralítið breytt frá 195,17 árið áður.
Styrking krónunnar um haustið og fram að áramótum stafaði að mestu af innstreymi fjármagns til verðbréfafjárfestinga, breyttum væntingum og hóflegu fjárfestingaútflæði.
Seðlabanki Íslands greip einungis einu sinni inn á gjaldeyrismarkaðinn árið 2024, þrátt fyrir nokkurt fjárstreymi erlendis frá vegna kauptilboða í íslensk ríkisbréf.
Samkvæmt þjóðhagsspá Íslandsbanka eru litlar líkur á verulegum sveiflum á gengi krónunnar fram til ársins 2027. Viðskiptajöfnuður landsins virðist vera í þokkalegu jafnvægi og erlendir fjárfestar sýna áfram mikinn áhuga á íslenskum fjárfestingarverkefnum. Vaxtamunur við útlönd er enn verulegur og hvetur til fjárfestinga.
„Aðrir áhrifaþættir munu væntanlega vegast á frá einum tíma til annars á gjaldeyrismarkaði. Til að mynda er líklegt að erlendir fjárfestar verði áfram áhugasamir um beinar eða óbeinar fjárfestingar í stórum sem smáum íslenskum fyrirtækjum sem og skuldabréfum,” segir í greiningu bankans sem Jón Bjarki Bentsson aðalhagfræðingur skrifar.
Slíkt flæði vegur þá á móti áframhaldandi kaupum lífeyrissjóða og annarra innlendra aðila á erlendum fjáreignum.
Samhliða þessu hefur sala bandaríska fjárfestingarhópsins JBT á Marel breytt efnahagsreikningi innlendra lífeyrissjóða, sem eiga eftir viðskiptin meiri erlenda fjármagnseign í formi hluta í JBT og lausafé í gjaldeyri.
Raungengi hækkar
Nafngengi krónunnar er enn lægra en hápunktur hennar í fyrri hluta síðasta áratugar, en raungengi hefur hins vegar hækkað verulega vegna hraðari hækkunar verðlags og launakostnaðar á Íslandi samanborið við viðskiptalönd. Ef sú þróun heldur áfram, og krónan helst sterk, gæti samkeppnisstaða útflutningsgreina versnað, sem myndi auka líkur á gengislækkun síðar meir.
Á spátímabilinu er gert ráð fyrir lítils háttar styrkingu krónunnar til ársins 2026 en svo smáveikingu árið 2027. Ef krónan heldur áfram að styrkjast umfram þær spár, gæti viðskiptahalli aukist og skapað grundvöll fyrir gengislækkun í framhaldinu.
Krónan hefur þannig reynst óvenjustöðug, en hátt raungengi og breyttir efnahagsskilmálar kunna að setja mark sitt á framtíðarþróun gengis hennar.
„Eftir því sem frá líður aukast hins vegar líkurnar á einhverri veikingu krónu ef fram heldur sem horfir um að verðlag og launakostnaður hérlendis hækki hraðar en í nágrannalöndum. Við gerum því ráð fyrir lítils háttar veikingu krónu á árinu 2027. Verði krónan hins vegar sterkari á seinni hluta spátímans vaxa að sama skapi líkur á að viðskiptahalli grafi um sig með tilheyrandi leiðréttingu í gegnum gengislækkun krónu síðar meir,” skrifar Jón Bjarki.
