Óli Björn Kárason, stofnandi Viðskiptablaðsins, er í ítarlegu viðtali í nýútkomnu 30 ára afmælistímariti Viðskiptablaðsins. Þar fer Óli Björn um víðan völl og rifjar m.a. upp árdaga blaðsins.
Þar að auki ræðir hann um rekstrarumhverfi fjölmiðla hér á landi en óhætt er að segja að hann liggi ekki á skoðunum sínum hvað það varðar.
„Það umhverfi sem stjórnvöld hafa skapað sjálfstæðum fjölmiðlum hér á landi undanfarna áratugi er fjandsamlegt og fer sífellt versnandi.“
Fíllinn í herberginu sé Ríkisútvarpið sem sé að óbreyttu að ganga að sjálfstæðum fjölmiðlum dauðum. „Á sama tíma og mulið er undir Ríkisútvarpið er sífellt verið að íþyngja sjálfstæðum fjölmiðlum.“ Að auki eigi sjálfstæðir fjölmiðlar í samkeppni við alþjóðleg stórfyrirtæki um auglýsingatekjur. Sú barátta sé ekki háð á jafnræðisgrunni.
Spurður um hvernig megi jafna stöðuna og skapa heilvænlegra rekstrarumhverfi fyrir sjálfstæða fjölmiðla segir Óli Björn mikilvægast að meirihluti þingmanna, og helst allir sem sitji á Alþingi, átti sig á þeirri mótsögn sem sé fólgin í því í nútímasamfélagi að stunda ríkisrekna fjölmiðlun.
„Ég er auðvitað á móti því að ríkið sé að vasast í samkeppnisrekstri, hverju nafni sem hann nefnist, og ekki síst í fjölmiðlun. Það hefur því miður verið þannig andrúmsloft á þinginu í áratugi að meirihluti þess grípur alltaf til varna þegar málefni Ríkisútvarpsins eru annars vegar.“
Besta afmælisgjöf sem Viðskiptablaðið, og um leið aðrir sjálfstæðir fjölmiðlar, gætu óskað sér væri að hans sögn ef Ríkisútvarpið gerði tvennt. Annars vegar að það dragi sig til hlés á samkeppnismarkaði um auglýsingar og hins vegar að það lofi einstaklingum sem séu að finna sér syllu á fjölmiðlamarkaði á grundvelli nýrrar tækni að fá að vera í friði
„Það væri ákjósanlegt ef ríkismiðillinn kæfði framtak þeirra ekki í fæðingu eins og hann hefur gert á síðustu árum, t.d. með því að auka stórlega framleiðslu á hlaðvarpsþáttum af ýmsum toga. Þetta er bein árás á litla einkaaðila sem hafa fundið sér syllu og eru að gera mjög skemmtilega hluti.“
Orðið var við breytt hugarfar gagnvart RÚV
Þrátt fyrir tregðu margra þingmanna til að ráðast að rót vandans á fjölmiðlamarkaði kveðst Óli Björn hafa orðið var við hugarfarsbreytingu, a.m.k. hjá eigin flokksfólki.
„Sumu Sjálfstæðisfólki á mínum aldri hefur þótt vænt um Ríkisútvarpið, byggt á því að það gegni ákveðnu hlutverki m.a. tengdu menningu. Ég hef haft vissan skilning á þessu sjónarmiði þó ég taki alls ekki undir það. Ég finn aftur á móti að tónninn og viðhorfið hjá þessu fólki hefur gjörbreyst á síðustu tveimur til þremur árum. Það er búið að gefast upp, skilur ekki af hverju Ríkisútvarpið fær áfram að starfa með hætti sem það gerir og telur það eitt af meinum samfélagsins. Fólk getur velt fyrir sér hvort það sé fullmikil dómharka að tala um Ríkisútvarpið sem mein. Svar mitt við því er nei, því meinið heldur niðri og heggur í fjárhagslegt sjálfstæði frjálsra fjölmiðla.“
Þá bendir Óli Björn á að ólíkt sjálfstæðum fjölmiðlum sé Ríkisútvarpið ekki undir agavaldi áskrifenda sinna. „Áskrifendur segja einfaldlega upp áskrift sinni að sjálfstæðum fjölmiðli ef þeim mislíkar umfjallanir hans.“ Hið sama gildi ekki um Ríkisútvarpið sem fái sitt útvarpsgjald sama hvað dynur. „Ég hef reyndar oft sagt það í gríni, þegar ég er spurður að því hvort ég hafi séð eitthvað sem hefur verið til sýningar hjá Ríkisútvarpinu, að ég sé búinn að segja upp áskriftinni.“
Nánar er rætt við Óla Björn í nýútkomnu 30 ára afmælistímariti Viðskiptablaðsins. Áskrifendur geta lesið viðtalið í heild hér.
