Ferli Carlsberg við að selja rússneska dótturfélagið sitt, Baltika Breweries, var flókið og krafðist inngrips fjölmargra danskra yfirvalda, þar á meðal Politiets Efterretningstjeneste (PET), sem er innri öryggisþjónusta, og Forsvarets Efterretningstjeneste (FE), sem er herleyniþjónusta Danmerkur.
Samkvæmt gögnum sem danski viðskiptamiðillinn Børsen hefur undir höndum tóku einnig viðskiptaráðuneytið, danska tollstjórnin og aðrar stofnanir þátt í að tryggja söluna á dótturfélaginu.
Danska leyniþjónustan var kölluð til í október 2024 til að framkvæma viðskiptavinarskoðun á JSC VG Invest, félaginu sem keypti Baltika Breweries, og eigendum þess, Egor Guselnikov og Dmitry Vizir. Þeir voru fyrrverandi starfsmenn Baltika Breweries og tóku yfir félagið þegar það var „þjóðnýtt“ af Rússum.
Niðurstaðan var sú að engin „raunveruleg“ ógn stafaði af þeim, sem opnaði dyrnar fyrir söluna. Hins vegar liggur ekki fyrir hvaða upplýsinga leyniþjónustan aflaði í málinu.
Þetta var þó ekki í fyrsta skipti sem leyniþjónustan kom að málinu, en í maí og júní 2023 áttu dönsk yfirvöld samskipti við hana í tengslum við svokallaða mótvægisprófun gegn útbreiðslu vopna.
Slík prófun miðar að því að tryggja að tæknibúnaður eða önnur aðföng í eigu fyrirtækisins yrðu ekki notuð í hernaðarlegum tilgangi í Rússlandi. Þá fór einnig fram símtal milli danska varnarmálaráðuneytisins og FE, þar sem rætt var um hugsanlega áhættu í tengslum við söluna.
Langt og torsótt ferli
Í júní 2023 tilkynnti Carlsberg að samkomulag hefði náðst um sölu Baltika Breweries.
Aðeins mánuði síðar setti Vladimir Pútín fram tilskipun sem veitti rússneskum yfirvöldum stjórn á eignum Carlsberg í landinu og skipaði nýja stjórnendur.
Jacob Aarup-Andersen, forstjóri Carlsberg, sagði að það væri „engin leið til að orða þetta öðruvísi – þeir hafa stolið fyrirtækinu okkar“.
Í rúmlega eitt ár var útlit fyrir að Carlsberg hefði tapað öllu í Rússlandi, þar sem fyrirtækið hafði afskrifað 20 milljarða danskra króna af eignum sínum í landinu.
En í desember í fyrra kom óvæntur viðsnúningur, þegar Pútín undirritaði nýja tilskipun sem losaði Baltika Breweries undan beinni stjórn rússneskra yfirvalda.
Degi síðar tilkynnti Carlsberg að félagið hefði endanlega gengið frá sölunni og tryggt sér greiðslu fyrir eignirnar.
Austurrískur banki sá um viðskiptin
Í viðskiptunum spilaði austurríski bankinn Raiffeisen Bank lykilhlutverk. Bankinn er einn fárra vestrænna banka sem getur sinnt fjármagnsflutningum milli Rússlands og Evrópu.
Í kjölfar tilskipunar Pútíns þurfti Carlsberg að leita leiða til að tryggja að greiðsla fyrir söluna næði út fyrir Rússland og inn í danska bankakerfið.
Danska viðskiptaráðuneytið staðfesti í nóvember 2024 að Raiffeisen Bank hefði fengið formlegt leyfi til að framkvæma greiðsluna til Carlsberg, en áður höfðu austurrísku bankayfirvöldin kallað eftir skýringum á sölunni.
Carlsberg náði að lokum að fá 34 milljarða rúbla eða um 2,6 milljarða danskra króna út úr viðskiptunum, sem gerði fyrirtækinu kleift að leiðrétta fyrri afskriftir að hluta.
Þrátt fyrir hindranir af hálfu rússneskra stjórnvalda og yfirvofandi tap á öllum eignum sínum tókst Carlsberg að losa sig úr landinu með aðstoð danskra yfirvalda og leyniþjónustu.
Sagan af sölunni endurspeglar hversu flókið það getur verið fyrir vestræn fyrirtæki að yfirgefa rússneskan markað í kjölfar innrásarinnar í Úkraínu, þar sem stjórnmálalegir, efnahagslegir og leyniþjónustutengdir þættir spila allir stórt hlutverk.
