Staða íslenska fasteignamarkaðarins er að mati Kára S Friðrikssonar, hagfræðings í greiningardeild Arion banka, mjög áhugaverð enda hafi þróun hans verið önnur en gera mátti ráð fyrir sökum ytri aðstæðna. „Fjöldi kaupsamninga það sem af er ári er talsverður og því nokkuð mikið líf í markaðnum.“
Það sem geri stöðuna svo áhugaverða sé að á sama tíma og salan hafi verið mikil á höfuðborgarsvæðin sé framboð íbúða til sölu að stóraukast. „Þó að salan sé mikil er hún ekki nógu mikil til að grynnka á framboðinu. Nýjar íbúðir hafa verið að koma hratt inn á markaðinn í töluverðu magni á þessu ári og þær virðast seljast hægt. Það er athyglisvert að þrátt fyrir að nægt framboð sé á íbúðum á höfuðborgarsvæðinu hefur íbúðaverð haldið áfram að hækka. Það er ekki síður áhugavert í ljósi þess að á síðustu mánuðum, þó að það sé að snúast við núna, hafa verðtryggðir vextir verið að hækka og raunvextir verið háir um nokkuð langt skeið. Við slíkar aðstæður hefði maður haldið að íbúðaverð myndi gefa aðeins eftir.“
Þegar horft sé til framboðs og eftirspurnar eftir íbúðahúsnæði sé oft horft til fjölda íbúða sem séu til sölu og fjölda þeirra sem eru byggðar. Það skipti hins vegar máli hvernig íbúðir séu byggðar og á hvaða verði þær eru svo seldar.
„Þetta er ekki einsleit vara. Íbúum hér landi hefur fjölgað mjög hratt á undanförnum árum og íbúum sem búa í hverri íbúð fer fækkandi. Undirliggjandi kraftar kalla áfram á fleiri íbúðir en svo skiptir framboð, eftirspurn og verðið mestu máli. Borgarskipulag skiptir máli í þessu samhengi og þrátt fyrir að það sé umframframboð í dag tel ég ekki hafa verið byggt of mikið síðustu árin, sérstaklega þegar horft er til langtímaþróunar á undirliggjandi stærðum.“
Núverandi ástand skýrist fremur af tímabundnum markaðsaðstæðum og misræmi í því hvernig íbúðir hafa verið byggðar, miðað við hvað fólk er að kalla eftir.
„Að sama skapi er verðmunurinn á sambærilegum nýjum og eldri íbúðum meiri en hann hefur oft verið áður, þrátt fyrir að íbúðaverð hafi hækkað mikið á undanförnum árum. Ég tel því of mikla einföldun að segja að það hafi verið byggðar of margar íbúðir,“ segir hann og bætir við:
„Margar nýjar íbúðir sem eru að koma inn á markaðinn eru öðruvísi heldur en eldri íbúðir, t.d. varðandi fjölda bílastæða. Oft eru fá bílastæði sem fylgja nýjum íbúðum og í sumum tilfellum ekki nein. Það kann að vera að það sé að minnka áhuga fólks á nýjum íbúðum. Líkt og gefur að skilja eru nýjar íbúðir hærra verðlagðar en sambærilegar eldri íbúðir og þó að fólk sé farið að spenna bogann hærra við íbúðakaup nær það samt ekki að fjármagna kaup á nýjum íbúðum. Eins og staðan er er nóg framboð til sölu, bæði af nýjum og eldri íbúðum, en áhuginn á eldri íbúðum virðist einfaldlega meiri á núverandi verðum.“
Þar af leiðandi gætu verktakar þurft að lækka verðið á þeim nýju íbúðum sem illa gengur að selja til að koma þeim út.
Nánar er fjallað um málið í Viðskiptablaðinu. Áskrifendur geta lesið fréttina í heild hér.
