Evrópusambandið er tilbúið að grípa til sinna hörðustu viðskiptaráðstafana ef viðræður við ríkisstjórn Donalds Trumps bera ekki árangur.
Í viðtali við Financial Times segir Ursula von der Leyen, forseti framkvæmdastjórnar ESB, að skattlagning á tekjur stafrænna þjónustufyrirtækja eins og Google, Meta og Facebook sé til skoðunar sem hluti af viðbrögðum við tollastefnu Bandaríkjanna.
Von der Leyen segir að framkvæmdastjórnin vinni nú að mótvægisaðgerðum sem gætu falið í sér fyrstu beitingu nýs viðskiptatækis ESB sem ætlað er að verja sambandið gegn efnahagslegum þrýstingi frá þriðju ríkjum.
Þar á meðal sé möguleiki á sérstöku gjaldi á auglýsingatekjur stafrænna þjónustufyrirtækja frá Bandaríkjunum.
„Við erum að undirbúa gagnráðstafanir,“ sagði hún. „Þær gætu náð til þjónustuviðskipta. Dæmi um það væri gjald á auglýsingatekjur stafrænnar þjónustu.“
Slík skattlagning myndi gilda um allan innri markað ESB, ólíkt stafrænum sölusköttum sem einstök aðildarríki hafa sett á í eigin nafni.
„Við förum ekki aftur til fyrra ástands“
Von der Leyen sagði að viðskiptastefna Trumps hefði markað tímamót í samskiptum heimsins við Bandaríkin.
„Þetta er vendipunktur í samskiptum við Bandaríkin, án nokkurs vafa. Við förum aldrei aftur til fyrra ástands.“
Hún bætti við að tollastríðið hefði þegar skaðað alþjóðlega markaði:
„Það eru engir sigurvegarar í þessu – aðeins taparar. Í dag sjáum við kostnaðinn við óvissuna sem við upplifum – og hann verður þungur.“
Framkvæmdastjórnin hefur frestað áður kynntum viðbrögðum við tollum Bandaríkjanna á stál og ál.
Þær aðgerðir hefðu annars náð til vöruútflutnings frá Bandaríkjunum að verðmæti um 21 milljarð evra. Von der Leyen lagði þó áherslu á að verði ekkert samkomulag, verði aðgerðirnar teknar upp að nýju.
Hún hefur boðið samning um enga tolla á iðnaðarvörur, en fáir hafa tekið vel í það í Washington. Þar beinist gagnrýni að því sem embættismenn kalla ósýnilegar viðskiptahindranir svo sem virðisaukaskatt og strangt regluverk.
Von der Leyen sagðist þó reiðubúin að ræða möguleika á að samræma staðla og reglur:
„Ég tel fulla ástæðu til að skoða hvar við getum samræmt reglur og staðla til að einfalda viðskipti. Ég er opin fyrir því. En við ættum ekki að gera okkur of miklar væntingar – oft eru staðlarnir mismunandi vegna ólíkra menningar og lifnaðarhátta.“
Von der Leyen sagði að eitt af þeim sviðum sem ESB íhugar að beita gagnráðstöfunum á sé þjónustuviðskipti, þar sem Bandaríkin hafi mikla markaðshlutdeild innan ESB:
„Fyrirtæki sem veita þjónustu eiga mjög góð viðskipti á þessu svæði. Um 80 prósent þjónustunnar kemur frá Bandaríkjunum. Við viljum ná samkomulagi sem er öllum í hag.“
Einnig væri til skoðunar að leggja gjald á útflutning hráefna frá ESB til Bandaríkjanna – einkum brotajárns, sem bandarískar stálsmiðjur eru mjög háðar.
Von der Leyen lagði áherslu á að ESB myndi verja sig ef kínverskar vörur, sem Bandaríkin leggja tolla á, reyndust flæða inn á Evrópumarkað. Hún sagði að sérstakt eftirlitskerfi væri í burðarliðnum og að gripið yrði til „varnarráðstafana“ ef hækkun innflutnings kæmi í ljós.
Hún sagðist hafa rætt þetta við forsætisráðherra Kína, Li Qiang, sem hefði fullyrt að áhætta væri ekki til staðar – „þeir ætli að örva innanlandsneyslu í stað þess að beina vöruútflutningi til Evrópu“.
Ný tækifæri á nýjum forsendum
Að sögn von der Leyen hefur viðskiptastefna Trumps ýtt undir nýjar viðræður við ríki á borð við Malasíu, Tæland, Filippseyjar, Indónesíu og Sameinuðu arabísku furstadæmin – ríki sem nú vilja treysta samstarf við ESB sem andvægi við verndarstefnu Bandaríkjanna.
„Það er mikill áhugi á samstarfi til að skapa jafnvægi í kerfinu og styðja við frjáls viðskipti byggð á gæðum – ekki tollum.“
Að lokum sagði hún að alþjóðaviðskiptastrúktúrinn væri úreltur og krefðist umbóta.
„Áherslan verður að vera á umbætur og nútímavæðingu – ekki á að halda í það sem við höfum í dag. Ég segi eins og margir: Maður á aldrei að láta góða krísu fara til spillis.“
