Hagvöxtur á fyrsta fjórðungi þessa árs mældist 2,6% samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar, sem er mesti vöxtur á einum ársfjórðungi frá haustinu 2023.
Samkvæmt greiningu Íslandsbanka er vöxturinn einkum rakinn til öflugrar fjárfestingar og vaxandi einkaneyslu, en innflutningur dró verulega úr hreinum vexti þjóðarbúsins.
Fjármunamyndun jókst um 18% milli ára á fyrsta fjórðungi. Vöxturinn var hvað mestur í atvinnuvegafjárfestingu, eða tæp 20%, sem skýrist einkum af miklum innflutningi á tölvubúnaði fyrir gagnaver.
Íbúðafjárfesting jókst einnig um rúm 22% og hefur tekið við sér á ný eftir samfelldan samdrátt frá miðju ári 2021 fram á haust 2023.
„Aukinn kraftur hefur færst í fjárfestingu í íbúðarhúsnæði undanfarna fjórðunga eftir samfelldan samdrátt allt frá miðju ári 2021 fram á haustið 2023. Er það jákvæð þróun í ljósi þess hversu mikil undirliggjandi spurn hefur verið eftir íbúðarhúsnæði þótt aðhaldssöm peningastefna og ströng lánþegaskilyrði hafi haldið aftur af eftirspurnarþrýstingi upp á síðkastið,“ segir í greiningu bankans sem Jón Bjarki Bentsson aðalhagfræðingur skrifar.
Opinber fjárfesting jókst að sama skapi, þótt minna væri, og óvissa ríkir um nákvæma stærð hennar samkvæmt gögnum Hagstofunnar.
Einkaneysla jókst um 2,3% að raungildi á fyrsta fjórðungi, sem er mesti vöxtur síðan árið 2022. Heimili landsins hafa að líkindum byrjað að nýta hluta af uppsöfnuðum sparnaði eftir aðhald síðustu missera.
Samkvæmt Hagstofunni jukust sérstaklega útgjöld til varanlegra neysluvöru, t.d. bifreiða, sem og eyðsla tengd ferðalögum. Vöxtur var minni í öðrum þáttum neyslunnar en kaupmáttur launa jókst um 3% á tímabilinu, sem styrkir fjárhagsstöðu heimila.
Þrátt fyrir jákvæða þróun í útflutningi, þar sem þjónustuútflutningur jókst um 7% og vöruútflutningur um 2,5%, vó mikill innflutningsvöxtur þungt á móti. Innflutningur fjárfestingarvara var sérstaklega mikill og tengist að hluta til sömu gagnaverafjárfestingunni sem áður var nefnd.
Greining Jóns Bjarka bendir á að lítið gjaldeyrisinnflæði fylgi slíkum fjárfestingum, þar sem þær eru oft fjármagnaðar erlendis. Á heildina litið var því framlag utanríkisviðskipta til landsframleiðslu áfram neikvætt, líkt og það hefur verið frá upphafi árs 2024.
Samhliða nýjustu tölum birti Hagstofan einnig endurskoðaða þjóðhagsreikninga sem ná aftur til ársins 1995.
Samkvæmt nýju mati dróst verg landsframleiðsla saman um 0,7% árið 2024, í stað 0,5% hagvaxtar sem áður var talið. Slík endurskoðun dregur úr samanburðargrunni og gerir núverandi vöxt ekki eins öflugan og tölurnar gefa til kynna við fyrstu sýn.
Greining Íslandsbanka spáir 1,9% hagvexti á árinu 2025.
Vaxandi einkaneysla og fjárfesting eru megindrifkraftarnir, en útflutningur á einnig að leggjast með vextinum á seinni helmingi ársins. Fyrir árin 2026 og 2027 er gert ráð fyrir vaxandi vexti – 2,3% og 2,9%.
„Þótt spáin sé tiltölulega hagfelld geta ýmsir óvissuþættir breytt horfunum umtalsvert á komandi fjórðungum. Má þar nefna tollastríðið sem stjórnvöld í Bandaríkjunum hófu snemma á þessu ári og sjá ekki fyrir endann á. Fjallað er um möguleg áhrif tollastríðsins í viðauka við spána en í grunnspá okkar er gert ráð fyrir því að ekki verði gengið mikið lengra í að reisa tollamúra en þegar hefur verið gert. Þá ríkir enn ófriður bæði austast í Evrópu og fyrir botni Miðjarðarhafs. Ekki er útséð um hvort ófriðaröldurnar muni magnast á næstu misserum,“ skrifar Jón Bjarki.
