Nýir útreikningar sýna að ef danski lífeyrissjóðurinn ATP hefði frá árslokum 2009 fjárfest alfarið í alþjóðlegri hlutabréfavísitölu væri eignasafn sjóðsins í dag yfir 550 milljörðum danskra króna stærra.
Sérfræðingar kalla eftir breytingum en forsvarsmenn sjóðsins segja slíkan samanburð byggðan á röngum forsendum.
ATP (Arbejdsmarkedets Tillægspension) er sérstakur opinber lífeyrissjóður í Danmörku sem allir launþegar greiða skyldusparnað í.
Hann er því hluti af grunnstoðum lífeyriskerfisins en stendur til hliðar við aðra lífeyrissjóði sem flestir Danir eiga í gegnum stéttarfélög eða vinnuveitendur.
Sjóðurinn byggir á þeirri meginreglu að hann veiti tryggingu fyrir ákveðinni lífeyrisgreiðslu við starfslok, sem greidd er ævilangt.
Til að standa undir þessum loforðum eru megineignir sjóðsins í skuldabréfum með lágri áhættu.
Á móti er lítið hlutfall safnsins fjárfest með háu áhættustigi, oft með skuldsetningu, í þeim tilgangi að verja raunvirði greiðslna.
Hefði hlutfallsleg skipting skilað meiru?
Samkvæmt svari sem ATP veitti danska þinginu í kjölfar fyrirspurnar þingmannsins Rasmusar Jarlovs,
Hefði eignasafn sjóðsins numið 1.273 milljörðum danskra króna í lok árs 2024, hefði fjárfestingin frá 2009 farið alfarið í MSCI World hlutabréfavísitöluna. Rauneignir sjóðsins á sama tíma nema 718 milljörðum DKK.
„Við erum að tapa gríðarlegum þjóðarauði með því að nýta ekki fjármagnið með skilvirkum hætti. Að leggja þetta í hlutabréf frekar en skuldabréf er einföld og skynsamleg leið til að efla fjárhagslega framtíð þjóðarinnar,“ segir Jarlov við Børsen.
Sérfræðingar gagnrýna varfærni í áhættustýringu
Henrik Ramlau-Hansen, tryggingastærðfræðingur og dósent við Copenhagen Business School, hefur gagnrýnt fjárfestingarstefnu sjóðsins og segir of mikla áherslu á tryggingar koma niður á langtímaávöxtun.
Hann og prófessorinn Jesper Rangvid reiknuðu út að ef ATP hefði fylgt fjárfestingarstefnu hefðbundinna lífeyrissjóða eftir fjármálakreppuna væru eignir sjóðsins í dag um 400 milljörðum DKK hærri.
„Við skiljum þörfina fyrir tryggðan lífeyri þegar fólk nálgast starfslok. En ungt fólk ætti að vera með miklu frjálsari fjárfestingar og meiri áhættu. Slík nálgun gæti bætt lífeyrinn um 15–30%,“ segir Ramlau-Hansen.
ATP: Samanburðurinn byggir á óraunhæfum forsendum
Mikkel Svenstrup, fjárfestingastjóri ATP, hafnar því alfarið að þessir útreikningar eigi við í raunveruleikanum.
Hann bendir á að hlutabréf sveiflist meira og að fjárfesting í hlutabréfum hefði einnig getað gert sjóðinn tæknilega gjaldþrota á 14 ára tímabili frá 2008 til 2022, ef allar eignir hefðu verið settar í hlutabréfavísitölu.
„Þessi útreikningur hefur lítið faglegt vægi. Fjárfestingastefnan verður að endurspegla eðli lífeyrisvörunnar, sem í okkar tilviki inniheldur lögbundin tryggingarlöforð,“ segir Svenstrup.
