Kaupsamningar á höfuðborgarsvæðinu voru 5.672 á síðasta ári en 8.454 árið 2021. Samningum fækkaði því um nærri þriðjung milli ára og hafa ekki verið færri á einu ári síðan 2013. Fækkunin var litlu minni í nágrannasveitarfélögum, þar sem samningum fækkaði úr 2.541 í 1.752. Annars staðar á landsbyggðinni fækkaði samningum úr 2.378 í 1.746. Þetta kemur fram í nýrri mánaðarskýrslu HMS um húsnæðismarkaðinn.

Þá heldur hlutfall íbúða sem selt yfir ásettu verði áfram að lækka. Á höfuðborgarsvæðinu seldust 12,7% íbúða í janúar yfir ásettu verði samanborið við 16,9% í desember. Hlutfallið er nú á svipuðu róli og það hefur verið á síðustu árum þegar ró hefur verið á fasteignamarkaðinum.

Í skýrslunni segir að heildarskuldir heimila vegna íbúðalána hafi verið 9,1% hærri í lok desember síðastliðnum en í lok desember 2021. Þær dragist því saman um 0,4% að raunvirði en þetta sé í fyrsta sinn síðan í nóvember 2016 sem 12 mánaða breyting á heildarútlánum er neikvæð að raunvirði.

Eins og flestum er kunnugt voru stýrivextir hækkaðir um 50 punkta í byrjun febrúar og eru nú 6,5%. Stóru viðkiptabankarnir þrír, Landsbankinn, Arion banki og Íslandsbanki, brugðust við með því að hækka vexti á íbúðalánum til að bregðast við stýrivaxtahækkuninni. Í skýrslunni er bent á að greiðslubyrði óverðtryggðra lána hækki í beinu samhengi við hækkun vaxta. Nefnt er að greiðslubyrði húsnæðisláns heimilis með 50 milljóna króna óverðtryggt lán á breytilegum vöxtum muni hækka um 13.800 krónur á mánuði.

„Þá verður greiðslubyrðin búin að hækka um ríflega 124.000 kr., sem gerir 82%, frá því í apríl 2021 þegar vextir voru í lágmarki. Fólk sem er með fasta vexti hefur verið verndað gegn slíkum hækkunum en um 75 ma.kr. af útistandandi íbúðalánum á föstum óverðtryggðum vöxtum eru með endurskoðun á þessu ári og 265 ma.kr. á því næsta. Íbúðakaupendur standa bæði frammi fyrir hærra fasteignaverði og hærri vöxtum. Heimili með svo há lán myndi lækka greiðslubyrði sína um meira en 100.000 kr. á mánuði með því að endurfjármagna með verðtryggðu láni, jafnvel þó það tæki lán til 30 ára í stað 40. Hækkun stýrivaxta hefur nú gert óverðtryggð lán óaðgengileg mörgum. Hækkanirnar hafa hins vegar temprandi áhrif á verðbólgu og stuðla þannig að því að óverðtryggð lán verði aftur aðgengilegri í framtíðinni,“ segir í skýrslunni.