Landsréttur Namibíu hefur hafnað beiðni saksóknara ríkisins um kyrrsetningu eigna sex dótturfélaga Samherja í landinu.
Dómurinn taldi að saksóknari hefði ekki sýnt fram á að stjórnendur félaganna, sem eru Íslendingar, yrðu ákærðir og framseldir til Namibíu, þrátt fyrir að fimm ár séu liðin frá því að rannsókn málsins hófst.
Félögin sem um ræðir eru Esja Holding (Pty) Ltd, Mermaria Seafood (Pty) Ltd, Saga Seafood Namibia (Pty) Ltd, Heinaste Investment (Namibia) (Pty) Ltd, Saga Investment (Pty) Ltd og Esja Investment (Pty) Ltd.
Þau eru hluti af samstæðu í eigu íslenska útgerðarfyrirtækisins Samherja, sem hefur verið tengt við meintar mútugreiðslur í landinu. Samherji hefur alla tíð neitað sök og haldið því fram að starfsemi þess í Namibíu hafi verið lögleg.
Saksóknara ekki tekist að framfylgja framsalsbeiðni
Í umfjöllunInformanté segir að það séu hverfandi líkur á því að ákærur verði lagðar fram gegn Íslendingunum og því engin ástæða fyrir því að halda kyrrsetningunni til streitu.
Ákvörðun dómstólsins byggði á því að namibísk yfirvöld hefðu ekki getað sýnt fram á að ákæra yrði gefin út á hendur erlendum stjórnendum félaganna.
Saksóknari Namibíu hélt því fram að nauðsynlegt væri að framselja þá til landsins til að unnt væri að ákæra félögin.
Dómarinn, Orben Sibeya, hafnaði því rökstuðningi og taldi að saksóknara hefði ekki tekist að sanna að ákæra gegn þeim væri yfirvofandi.
„Það er erfitt að skilja hvernig hægt er að réttlæta það að fimm árum eftir að málið kom upp sé saksóknari enn að leita að viðkomandi einstaklingum í gegnum Interpol,“ sagði dómarinn í niðurstöðu sinni.
Dómurinn harðorður um töf saksóknara
Í úrskurði sínum gagnrýndi dómarinn tafir á framsalsferlinu, þar sem meðal annars kom fram að Namibía hefði þegar hafnað framsalsbeiðni til Íslands í febrúar 2021.
Hann benti einnig á að ákvörðun um sameiningu tveggja mála, annars vegar svokallaðs Fishcor-máls og hins vegar Namgomar-málsins, hefði tafið málið enn frekar.
„Saksóknari þarf að sanna að ákæra sé yfirvofandi, ekki bara að vilji sé fyrir hendi til að gefa hana út. Það hefur ekki verið gert,“ sagði dómarinn.
Auk þess var bent á að enginn tímarammi væri fyrir hendi varðandi það hvenær framsalsferlið gæti hafist eða hvort það myndi yfirhöfuð eiga sér stað.
Þetta, ásamt skorti á beinum sönnunum um að félögin hefðu átt í ólöglegum viðskiptum, varð til þess að dómstóllinn hafnaði beiðni saksóknara og úrskurðaði að hann skyldi greiða málskostnað.
Mikilvægt fordæmi í málinu
Aflétting kyrrsetningar eigna Samherja í Namibíu markar tímamót í rannsókn málsins, sem hefur staðið yfir frá 2019.
Samherji, sem fyrr segir, hefur alla tíð neitað sök og haldið því fram að starfsemi þess í Namibíu hafi verið lögleg.
Þrátt fyrir að kyrrsetningu eigna dótturfélaganna hafi nú verið aflétt er málið langt frá því að vera leyst.
Fyrrverandi ráðherrar og hátt settir embættismenn í Namibíu, sem eru grunaðir um aðild að mútugreiðslum í tengslum við Samherja, eru enn í varðhaldi og bíða dómsmeðferðar.
Þessi niðurstaða gæti haft áhrif á framhald málsins og vakið spurningar um hvort saksóknari Namibíu muni reyna að endurvekja framsalsferlið eða leita annarra leiða til að koma málinu á framfæri fyrir dómstólum.
