Innleiðing nýrra fjármálareglna Evrópusambandsins, svokallaðra Capital Requirements Regulation III (CRR III), mun leiða til umtalsverðra breytinga á útlánaskilyrðum hér á landi.
Frumvarpið, sem efnahags- og viðskiptanefnd Alþingis afgreiddi úr nefnd í byrjun mánaðar, kveður á um innleiðingu ESB-reglugerðar og á að efla viðnámsþrótt banka með því að gera eiginfjárkröfur áhættunæmari og betur í takt við raunverulega áhættu.
Ein helsta breytingin í frumvarpinu felst í því hvernig veðhlutföll fasteignalána eru metin og hvaða áhættuvog þau fá í reikningum banka.
Lán með veðhlutfall undir 55% munu njóta lægri áhættuvogar, eða aðeins 20%, en á móti hækka áhættuvogir lána sem fara yfir 55% veðhlutfall í 75%.
Eiginfjárbinding í slíkum lánum verður einnig hærri í verðtryggðum lánum en óverðtryggðum.
Óvíst er þó hvort strangari reglur um mat á verðmæti fasteigna vegi upp á móti því þar sem bankar mega ekki lengur reikna með nýlegu hækkandi markaðsverði við mat á veðhlutfalli.
Kerfislega mikilvægu bankarnir þrír, Arion banki, Íslandsbanki og Landsbankinn, hafa allir birt upplýsingar um áhrif regluverksins.
Kvika banki hefur ekki greint opinberlega frá áhrifum regluverksins á lánabók bankans en greinendur telja að áhrifin verði hlutfallslega mest hjá Kviku.
Reglugerðin mun strax hafa í för með sér lækkun á áhættuvegnum eignum (REA) um 40 milljarða króna hjá Arion banka, sem jafngildir um 4% lækkun úr 1.004 milljörðum króna í 964 milljarða.
Stærsti jákvæði liðurinn hjá Arion eru íbúðalán með veðhlutfall undir 55% sem leiða til 54 milljarða króna lækkunar á REA þar sem áhættuvog lækkar úr 35% í 20%.
Samkvæmt mati Íslandsbanka mun CRR III leiða til lækkunar á heildaráhættuvegnum eignum úr um 1.041 milljarði króna í 994 milljarða.
Þetta jafngildir um 5% lækkun REA. Þar af stafar stærsti ávinningurinn af breytingum á reiknireglum fyrir útlán með veði í fasteignum.
Greinendur sammælast þó um að áhrifin verði hlutfallslega mest hjá Kviku banka en Arion og Íslandsbanki sóttu nýverið eftir samrunaviðræðum við Kviku.
Stjórn Kviku hafnaði viðræðunum en sagðist tilbúin að endurmeta afstöðu sína ef aðilar eru reiðubúnir að endurskoða þær forsendur sem lagt var upp með um virði Kviku.
Alexander Jensen Hjálmarsson, stofnandi greiningarfyrirtækisins Akkurs, segir að stjórnendur Arion banka og Íslandsbanka séu líklegast að gera ráð fyrir jákvæðum áhrifum á lánabók bankans af CRR III en þó viti líklega enginn, nema þeir sem starfa hjá Kviku, nákvæmlega hversu mikil áhrifin verða.
„Arion og Íslandsbanki vita ekki hversu mikil áhrifin verða og líklega er það ekki verðlagt inn að fullu en menn eru auðvitað líka mest að horfa á samlegð á þessu stigi. Allt annað er bara auka bónus,” segir Alexander.
Áskrifendur geta lesið ítarlega fréttaskýringu Viðskiptablaðsins um CRR III og hvernig það hefur áhrif á íbúðalán, framkvæmdalán og eiginfjárbindingar íslensku bankanna.
