Lífeyrissjóður verzlunarmanna (LIVE) hefur uppfært lista sinn yfir fjárfestingakosti sem sjóðurinn útlokar að fjárfesta í. Lífeyrissjóðurinn hóf þessa vegferð haustið 2021 er sjóðurinn ákvað að útiloka allar eignir úr öllum eignasöfnum sínum sem uppfylla ekki ákveðin skilyrði um sjálfbærni og ábyrgar fjárfestingar.
Sjóðurinn, sem er sá eini hér á landi sem hefur tekið upp slíka stefnu, seldi eignir að virði um 3 milljarða króna á grundvelli stefnunnar þegar vegferðin hófst.
Á umræddum lista í ár eru verðbréf útgefin af yfir 100 erlendum fyrirtækjum. Verðbréf eru útilokuð séu þau gefin út af fyrirtæki eða opinberum aðila sem hefur tekjur af tiltekinni starfsemi eða gerist brotlegur við ákvæði tiltekinna alþjóðasáttmála.
Meðal starfsþátta sem útilokaðir eru úr eignasöfnum LV eru:
- framleiðendur tóbaks
- framleiðendur umdeildra vopna
- tilteknir flokkar jarðefnaeldsneytis og
- útgefendur sem brjóta gegn tilteknum alþjóðasamningum sem falla undir UN Global Compact.
Meðal fyrirtækja á listanum eru t.d. flugvélaframleiðendurnir Airbus og Boeing. Á listanum er einnig að finna námuvinnslufélög, olíusandsvinnslufélög og vopnaframleiðendur.
Stærstu tóbaks- og olíuframleiðendur heims, Phillip Morris og Saudi Aramco, eru einnig á bannlistanum.
Arne Vagn Olsen, forstöðumaður eignastýringar LIVE, sagði í samtali við Viðskiptablaðið árið 2023 að útilokunin væri hluti af stefnu um ábyrgar fjárfestingar sem sjóðurinn telur að muni skila betri ávöxtun til lengri tíma.
Auk þess væri horft til siðferðislegra gilda, líkt og í tilviki framleiðslu umdeildra vopna á borð við klasasprengjur og efnavopn eða brota á alþjóðasamningum skv. UN Global Compact.
„Okkur er ekki sama hvar fjármunum sjóðsins er ávaxtað vegna þess að þetta eru stórar fjárhæðir sem hafa áhrif,“ sagði Arne Vagn.
Þótt LIVE sé eini lífeyrissjóðurinn hér á landi með yfirlýsta stefnu um útilokun þá beita margir af stærstu lífeyrissjóðum Norðurlanda þessari aðferð, þar á meðal norski olíusjóðurinn sem birtir sambærilegan útilokunarlista.
Margir sjóðanna horfa til sömu fjögurra þátta og LIVE við útilokun að sögn Arne Vagns.
„Þetta snýst ekki um að sofa vel á nóttunni. Þetta snýst um að fá til lengri tíma betri áhættuleiðrétta ávöxtun með því að nota þessa aðferðarfræði,“ sagði Arne Vagn.
Hér að neðan má sjá þau fyrirtæki sem eru á bannlista LIVE:
Airbus SE
Framleiðir flugvélar og þyrlur.
Höfuðstöðvar í Toulouse, Frakklandi.
Umdeild vopn: Tekur þátt í framleiðslu á herflugvélum og eldflaugum.
Altria Group, Inc.
Móðurfyrirtæki Philip Morris USA, framleiðanda Marlboro-sígaretta.
Höfuðstöðvar í Richmond, Virginíu, Bandaríkjunum.
Framleiðsla tóbaks: framleiðir og selur tóbaksvörur.
APA Corporation
Olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Houston, Texas, Bandaríkjunum.
Olíusandsvinnsla vinnur olíu úr olíusandi.
ARC Resources Ltd.
Olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Calgary, Alberta, Kanada.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
BAE Systems plc
Breskt varnarmálafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Farnborough, Bretlandi.
Umdeild vopn: framleiðir vopnakerfi, þar á meðal vopn sem eru talin umdeild.
Baidu, Inc.
Kínverskt tæknifyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Peking, Kína.
Brot á alþjóðasamningum: Ásakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um mannréttindi.
British American Tobacco plc
Breskt tóbaksfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í London, Bretlandi.
Framleiðsla tóbaks: framleiðir og selur tóbaksvörur.
Canadian Natural Resources Ltd.
Olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Calgary, Alberta, Kanada.
Olíusandsvinnsla vinnur olíu úr olíusandi.
Cenovus Energy Inc.
Olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Calgary, Alberta, Kanada.
Olíusandsvinnsla vinnur olíu úr olíusandi.
China Coal Energy Co., Ltd.
Kínverskt kolafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Peking, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: vinnur kol til notkunar í hitaveitur.
China Literature Ltd.
Kínverskt forlagsfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Shanghai, Kína.
Brot á alþjóðasamningum: Ásakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um höfundarrétt.
China Northern Rare Earth (Group) High-Tech Co., Ltd.
Kínverskt fyrirtæki sem vinnur sjaldgæft jarðmálm.
Höfuðstöðvar í Baotou, Kína.
Brot á alþjóðasamningum: Ásakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um umhverfismál.
China Petroleum & Chemical Corporation
Kínverskt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Peking, Kína.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
China Shenhua Energy Co., Ltd.
Kínverskt kolafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Peking, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: vinnur kol til notkunar í hitaveitur.
CNPC Capital Co., Ltd.
Kínverskt fjármálafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Peking, Kína.
Brot á alþjóðasamningum: Ásakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um viðskipti.
Coal India Ltd.
Indverskt kolafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Kolkata, Indlandi.
Námuvinnsla kola til hitunar: vinnur kol til notkunar í hitaveitur.
ConocoPhillips
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Houston, Texas, Bandaríkjunum.
Olíusandsvinnsla vinnur olíu úr olíusandi.
Coterra Energy, Inc.
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Houston, Texas, Bandaríkjunum.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
DAIKIN INDUSTRIES Ltd.
Japanskt loftræstifyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Osaka, Japan.
Umdeild vopn: framleiðir búnað sem notaður er í vopnakerfi.
Devon Energy Corp.
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar eru í Oklahoma City, Oklahoma, Bandaríkjunum.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
Diamondback Energy, Inc.
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Midland, Texas, Bandaríkjunum.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
Eastern Company (Egypt)
Egyptiskt tóbaksfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Kaíró, Egyptalandi.
Framleiðsla tóbaks: framleiðir og selur tóbaksvörur.
EOG Resources, Inc.
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Houston, Texas, Bandaríkjunum.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
EQT Corporation
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Pittsburgh, Pennsylvaníu, Bandaríkjunum.
Framleiðsla olíuleirsteina: Það vinnur olíu úr olíuleirsteini.
Expand Energy Corp.
Kanadískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Calgary, Alberta, Kanada.
Olíusandsvinnsla vinnur olíu úr olíusandi.
Exxaro Resources Ltd.
Suðurafrískt námuvinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Pretoria, Suður-Afríku.
Námuvinnsla kola til hitunar: vinnur kol til notkunar í hitaveitur.
Franco-Nevada Corp.
Kanadískt gull- og silfurbirgðafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Toronto, Ontario, Kanada.
Olíusandsvinnsla fjárfestir í olíusandsverkefnum.
General Dynamics Corp.
Bandarískt varnarmálafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Falls Church, Virginíu, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn
Glencore Plc:
Fjölþjóðlegt fyrirtæki sem sérhæfir sig í hrávörum, þ.m.t. málmum, jarðefnaeldsneyti og landbúnaðarvörum.
Höfuðstöðvar í Baar, Sviss.
Brot á alþjóðasamningum: Glencore hefur verið sakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um mannréttindi og umhverfismál, m.a. vegna starfsemi sinnar í Afríku og Suður-Ameríku.
Námuvinnsla kola til hitunar: Glencore er einn stærsti framleiðandi og útflytjandi kola í heiminum.
Guanghui Energy Co., Ltd.:
Kínverskt orkufyrirtæki sem sérhæfir sig í framleiðslu og sölu á kolum og rafmagni.
Höfuðstöðvar í Urumqi, Xinjiang, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Guanghui Energy er stór kolaframleiðandi í Kína.
Henan Shenhuo Coal Industry & Electricity Power Corp. Ltd.:
Kínverskt fyrirtæki sem sérhæfir sig í kolavinnslu og raforkuframleiðslu.
Höfuðstöðvar í Zhengzhou, Henan, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Henan Shenhuo er mikilvægur kolaframleiðandi í Kína.
Hess Corp.:
Bandarískt olíu- og gasfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Houston, Texas, Bandaríkjunum.
Framleiðsla olíuleirsteina: Hess er virkur þátttakandi í vinnslu olíu úr olíuleirsteini.
Honeywell International Inc.:
Bandarískt fjölþjóðlegt samsteypufyrirtæki sem framleiðir m.a. flugvéla- og varnarbúnað, iðnaðarstýringar og byggingatækni.
Höfuðstöðvar í Charlotte, Norður-Karólínu, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: Honeywell framleiðir íhluti sem eru notaðir í vopnakerfi, þ.m.t. dróna og stýriflauga.
Huntington Ingalls Industries Inc.:
Bandarískur skipasmíðari og viðgerðarfyrirtæki, stærsti framleiðandi herskipa fyrir bandaríska sjóherinn.
Höfuðstöðvar í Newport News, Virginíu, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: Huntington Ingalls smíðar flugmóðurskip og kafbáta sem geta borið kjarnavopn.
Imperial Brands Plc:
Breskt tóbaksfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Bristol, Bretlandi.
Framleiðsla tóbaks: Imperial Brands framleiðir og selur margs konar tóbaksvörur, þ.m.t. sígarettur, vindla og munntóbak.
Inner Mongolia Baotou Steel Union Co. Ltd.:
Kínverskt stálfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Baotou, Innri Mongólíu, Kína.
Brot á alþjóðasamningum: Baotou Steel hefur verið sakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um umhverfismál og mannréttindi, m.a. vegna starfsemi sinnar í námum og verksmiðjum.
Inner Mongolia Dian Tou Energy Corp. Ltd.:
Kínverskt orkufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Hohhot, Innri Mongólíu, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Dian Tou Energy er stór kolaframleiðandi í Kína.
Inner Mongolia Yitai Coal Co. Ltd.:
Kínverskt kolafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Ordos, Innri Mongólíu, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Yitai Coal er mikilvægur kolaframleiðandi í Kína.
ITC Ltd.:
Indverskt samsteypufyrirtæki með starfsemi á ýmsum sviðum, þ.m.t. tóbak, matvæli, hótel og umbúðir.
Höfuðstöðvar í Kolkata, Vestur-Bengal, Indlandi.
Framleiðsla tóbaks: ITC er einn stærsti tóbaksframleiðandi Indlands.
Jacobs Solutions Inc.:
Bandarískt verkfræði- og ráðgjafarfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Dallas, Texas, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: Jacobs tekur þátt í verkefnum sem tengjast þróun og framleiðslu vopna.
Japan Tobacco Inc.:
Japanskt tóbaksfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Tókýó, Japan.
Framleiðsla tóbaks: Japan Tobacco er einn stærsti tóbaksframleiðandi í heimi.
KT&G Corp.:
Suður-kóreskt tóbaksfyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Daejeon, Suður-Kóreu.
Framleiðsla tóbaks: KT&G er leiðandi tóbaksfyrirtæki í Suður-Kóreu.
L3Harris Technologies Inc.:
Bandarískt tækni- og varnarmálafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Melbourne, Flórída, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: L3Harris framleiðir margs konar vopnakerfi, þ.m.t. fjarskiptabúnað, ratsjár og dróna.
Larsen & Toubro Ltd.:
Indverskt samsteypufyrirtæki með starfsemi á ýmsum sviðum, þ.m.t. byggingar, verkfræði, tækni og varnarmál.
Höfuðstöðvar í Mumbai, Maharashtra, Indlandi.
Brot á alþjóðasamningum: Larsen & Toubro hefur verið sakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum um mannréttindi og umhverfismál í tengslum við stórframkvæmdir.
Leidos Holdings Inc.:
Bandarískt tækni- og varnarmálafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Reston, Virginíu, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: Leidos tekur þátt í þróun og framleiðslu vopnakerfa, þ.m.t. gervigreindarstýrðra vopna.
Leonardo S.p.A.:
Ítalskt fjölþjóðlegt fyrirtæki sem sérhæfir sig í varnarmálum, geimferðum og öryggi.
Höfuðstöðvar í Róm, Ítalíu.
Umdeild vopn: Leonardo framleiðir margs konar vopnakerfi, þ.m.t. orrustuflugvélar, þyrlur og eldflaugar.
Lockheed Martin Corp.:
Bandarískt varnarmálafyrirtæki, stærsti vopnaframleiðandi í heimi.
Höfuðstöðvar í Bethesda, Maryland, Bandaríkjunum.
Brot á alþjóðasamningum: Lockheed Martin hefur verið sakað um að brjóta gegn alþjóðasamningum með því að selja vopn til ríkja
PT Adaro Energy Indonesia Tbk:
Indónesískt kolavinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Jakarta, Indónesíu.
Námuvinnsla kola til hitunar: Adaro er eitt stærsta kolavinnslufyrirtæki Indónesíu og framleiðir aðallega kol til að nota til raforkuframleiðslu.
PT United Tractors Tbk:
Indónesískt fyrirtæki sem selur og leigir út þungavinnuvélar, auk þess að vera með starfsemi í kolavinnslu.
Höfuðstöðvar í Jakarta, Indónesíu.
Námuvinnsla kola til hitunar: United Tractors á og rekur kolanámur í Indónesíu.
Reinet Investments SCA:
Fjárfestingarfyrirtæki með höfuðstöðvar í Lúxemborg.
Framleiðsla tóbaks: Reinet á hlut í fyrirtækjum sem framleiða tóbaksvörur.
RTX Corporation (áður Raytheon):
Bandarískt fyrirtæki sem framleiðir m.a. hergögn og geimfaratækni.
Höfuðstöðvar í Waltham, Massachusetts, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: RTX framleiðir m.a. flugskeyti og önnur vopn sem hafa verið notuð í átökum og hafa sætt gagnrýni.
Brot á alþjóðasamningum: RTX hefur verið sakað um að brjóta alþjóðasamninga með því að selja vopn til ríkja sem eru undir refsiaðgerðum.
S-Oil Corporation:
Suður-kóreskt olíuhreinsunar- og efnafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Ulsan, Suður-Kóreu.
Brot á alþjóðasamningum: S-Oil hefur verið sakað um að brjóta alþjóðasamninga um umhverfismál.
Safran SA:
Franskt fyrirtæki sem framleiðir m.a. búnað fyrir flugvélar, geimför og varnarmál.
Höfuðstöðvar í París, Frakklandi.
Umdeild vopn: Safran framleiðir íhluti í vopnakerfi, þ.m.t. fyrir flugvélar og eldflaugar.
Santos Ltd:
Ástralskt olíu- og gasvinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Adelaide, Ástralíu.
Framleiðsla olíuleirsteina: Santos vinnur olíu úr olíuleirsteini.
Saudi Arabian Oil Company (Saudi Aramco):
Sádi-arabískt olíu- og gasvinnslufyrirtæki, eitt stærsta fyrirtæki heims.
Höfuðstöðvar í Dhahran, Sádi-Arabíu.
Brot á alþjóðasamningum: Saudi Aramco hefur verið sakað um að bera ábyrgð á mannréttindabrotum í tengslum við starfsemi sína.
Framleiðsla olíuleirsteina: Saudi Aramco vinnur olíu úr olíuleirsteini.
Saudi Aramco Base Oil Company:
Sádi-arabískt fyrirtæki sem framleiðir grunnolíu.
Höfuðstöðvar í Jubail, Sádi-Arabíu.
Brot á alþjóðasamningum: Saudi Aramco Base Oil Company hefur verið sakað um að brjóta alþjóðasamninga um umhverfismál.
Saudi Basic Industries Corporation (SABIC):
Sádi-arabískt efnafyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Riyadh, Sádi-Arabíu.
Brot á alþjóðasamningum: SABIC hefur verið sakað um að brjóta alþjóðasamninga um umhverfismál.
Shaanxi Coal Industry Co., Ltd.:
Kínverskt kolavinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Xi'an, Shaanxi, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Shaanxi Coal Industry er stór kolaframleiðandi í Kína.
Shanxi Coking Coal Energy Group Co., Ltd.:
Kínverskt kolavinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Taiyuan, Shanxi, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Shanxi Coking Coal Energy Group er stór kolaframleiðandi í Kína.
Shanxi Lu'An Environmental Energy Development Co., Ltd.:
Kínverskt kolavinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Changzhi, Shanxi, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: Shanxi Lu'An Environmental Energy Development er með starfsemi í kolavinnslu.
Smoore International Holdings Ltd.:
Kínverskt fyrirtæki sem framleiðir rafrettur og aðrar nikótínvörur.
Höfuðstöðvar í Shenzhen, Kína.
Framleiðsla tóbaks: Smoore er einn stærsti framleiðandi rafretta í heimi.
Suncor Energy Inc.:
Kanadískt olíu- og gasvinnslufyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Calgary, Alberta, Kanada.
Olíusandsvinnsla: Suncor er eitt stærsta fyrirtækið í olíusandsvinnslu í Kanada.
Sunwoda Electronic Co., Ltd.:
Kínverskt fyrirtæki sem framleiðir litíum-rafhlöður.
Höfuðstöðvar í Shenzhen, Kína.
Framleiðsla tóbaks: Sunwoda framleiðir rafhlöður sem eru notaðar í rafrettur.
Tata Consultancy Services Ltd.:
Indverskt upplýsingatæknifyrirtæki.
Höfuðstöðvar í Mumbai, Maharashtra, Indlandi.
Brot á alþjóðasamningum: Tata Consultancy Services hefur verið sakað um að brjóta alþjóðasamninga um mannréttindi og vinnuréttindi.
TBEA Co., Ltd.:
Kínverskt fyrirtæki sem framleiðir m.a. rafbúnað og spennubreytara.
Höfuðstöðvar í Urumqi, Xinjiang, Kína.
Námuvinnsla kola til hitunar: TBEA á og rekur kolanámur í Kína.
Textron Inc.:
Bandarískt fyrirtæki sem framleiðir m.a. flugvélar, þyrlur og hergögn.
Höfuðstöðvar í Providence, Rhode Island, Bandaríkjunum.
Umdeild vopn: Textron framleiðir m.a. þyrlur og önnur vopn sem hafa verið notuð í átökum og hafa sætt gagn
