Í aðsendri grein Michala Marcussen, aðalhagfræðings Société Générale, sem birtist í Financial Times, er varað við óeðlilegum hækkunum ávöxtunarkrafna skuldabréfa hjá ríkjum evrusvæðisins, að Þýskalandi undanskildu.
Hún bendir á að þessar hækkanir séu ekki studdar af efnahagslegum forsendum og kallar eftir viðbrögðum frá Evrópska seðlabankanum (ECB).
Vaxtakröfur á langtímaskuldabréfum í evrusvæðinu hafa hækkað hratt í kjölfar nýlegra efnahagsaðgerða Þýskalands. Þessar aðgerðir, sem kanslaraefni landsins, Friedrich Merz, kynnti 4. mars, fela í sér umfangsmikil ríkisútgjöld og skuldsetningu.
Þýska 10 ára ríkisbréfið hefur í kjölfarið hækkað um 0,25 prósentustig, en á sama tíma hefur einnig sést hækkun á ávöxtunarkröfum ríkisskuldabréfa í Frakklandi, Ítalíu og Spáni.
Sú þróun vekur áhyggjur meðal hagfræðinga, sem telja hana ekki endilega réttlætanlega í öðrum löndum evrusvæðisins.
Þýskar aðgerðir hafa takmörkuð áhrif annars staðar
Samþykkt þýsku aðgerðanna síðastliðinn föstudag er án efa mikilvæg fyrir efnahag Þýskalands, segir Marcussen en hún segir, líkt og aðrir hagfræðingar hafa bent á, að þær muni hafa takmörkuð afleidd áhrif á önnur ríki evrusvæðisins.
Aðgerðirnar innihalda tiltölulega lítið af innflutningi frá öðrum evrulöndum og því verða jákvæð efnahagsleg dreifingaráhrif takmörkuð.
Þvert á móti gæti hækkun vaxtakröfunnar á skuldabréfamarkaði evrusvæðisins haft neikvæð áhrif á þau ríki sem þurfa að draga úr skuldum sínum.
Ávöxtunarkrafa skuldabréfa á evrusvæðinu er nú komin á svipað stig og í júní síðastliðnum, rétt áður en ECB hóf núverandi vaxtalækkunarferli sitt.
Á þeim tíma var talið nauðsynlegt að lækka vexti um 1,5 prósentustig til að styðja við hagkerfið.
Nú bendir Marcussen á að þessi þróun hafi leitt til þess að vaxtakröfur hafi hækkað í ríkjum utan Þýskalands án augljósra efnahagslegra réttlætinga.
Áskoranir ECB
ECB hefur að mati Marcussen nokkur tæki til að bregðast við hækkandi vaxtakröfum, en hingað til hefur engin þeirra verið virkjuð. Tvö helstu verkfæri bankans eru:
- Outright Monetary Transactions (OMT), sem heimilar ótakmörkuð kaup á ríkisskuldabréfum við ákveðnar aðstæður, og
- Transmission Protection Instrument (TPI), sem gerir ECB kleift að kaupa skuldabréf einstakra ríkja ef vaxtakrafa þeirra hækkar óhóflega miðað við efnahagslegar forsendur, hafa ekki verið notuð.
TPI er almennt talið tæki til að bregðast við markaðsóreiðu í ríkjum sem lenda undir fjárhagslegri pressu, en virkjan þess við núverandi aðstæður gæti skapað óvissu á markaði.
Að stöðva magnbundna aðhaldsstefnu
Eitt af þeim skrefum sem ECB gæti tekið er að endurskoða afnám svokallaðrar quantitative tightening (QT), sem felur í sér að draga úr eignasafni bankans og minnka magnbundnar efnahagsaðgerðir.
Piero Cipollone, stjórnarmaður í ECB, hefur bent á að QT hafi ólík áhrif eftir löndum innan evrusvæðisins, þar sem Spánn og Ítalía gætu orðið fyrir meiri hækkun á vaxtakröfum en Frakkland og Þýskaland.
Ef þessi mismunandi áhrif reynast réttmæt gæti verið ástæða til að hægja á QT-ferlinu.
Að auki gæti ECB litið til Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP), sem var stofnað til að bregðast við efnahagsáfalli COVID-19.
Bankinn hefur hingað til sleppt því að endurfjárfesta afborganir af PEPP-skuldabréfum, en nú gæti verið kominn tími til að endurmeta það, sérstaklega utan Þýskalands, þar sem áhrifin af hækkandi skuldabréfavaxtakröfum eru mest.
Meðan ávinningur af þýskum efnahagsaðgerðum virðist vera staðbundinn eiga önnur evruríki í hættu á að lenda í erfiðari fjármögnunarskilyrðum vegna hækkandi vaxtakröfu.
Marcussen leggur til að ECB íhugi að hægja á QT eða ráðist aðgerðir innan PEPP til að sporna við þessari þróun og tryggja stöðugleika á skuldabréfamarkaði evrusvæðisins.
Þróunin vekur því spurningar um hvort Seðlabanki Evrópu muni grípa til sérstakra ráðstafana á næstunni.
