Ekki eru liðin mörg ár frá því að stærstu fjárfestingarbankar heims sögðu skilið við SPAC-félög, eða sérstök yfirtökufélög, sem skrá sig á markað með það eina markmið að sameinast óskráðu fyrirtæki síðar meir.
Ástæðurnar voru m.a. orðsporsáhætta, vaxandi eftirlit og fjölmörg misheppnuð samrunaferli. En nú virðist þessi umdeilda leið til að skrá sig á hlutabréfamarkað vera að öðlast nýtt líf, samkvæmt Financial Times.
SPAC stendur fyrir „Special Purpose Acquisition Company“ og er yfirtökufélag stofnað sérstaklega í þeim tilgangi að skrá sig á markað og sameinast síðar tilteknu óskráðu fyrirtæki.
Í grunninn safnar félagið fé með frumútboði (IPO) og fær svo að jafnaði tvö ár til að finna viðeigandi samrunafélag. Takist það ekki, er fjármunum skilað til fjárfesta.
Með því að nota SPAC fara fyrirtæki í gegnum samrunaferli í stað hefðbundinnar skráningar.
Þetta dregur úr kostnaði og flækjustigi en kallar jafnframt á meiri varfærni því minni upplýsingaskylda og færri hindranir geta aukið líkur á lélegum samningum.
Fjárfestar sem kaupa í SPAC-félagi fá einnig möguleika á því að innleysa hlut sinn áður en samruni á sér stað ef þeir missa trú á ferlinu.
Markaðurinn fyrir SPAC-félög hrundi eftir metárin 2020 og 2021, þegar óvenju margir samrunar brugðust væntingum, fjárfestar töpuðu stórfé og margir styrktaraðilar sátu uppi með stóran reikning.
Fjárfestingabankar hættu nær samstundis allri þátttöku og fjöldi SPAC-félaga rann út á tíma án þess að ná að ljúka samruna.
En árið 2025 hefur dregið til tíðinda.
Samkvæmt Financial Times hafa SPAC-samningar numið um 11 milljörðum dala frá áramótum, samanborið við aðeins 2 milljarða á sama tíma árið áður. Þó að það sé langt frá hámarkinu 2021 (172 milljarðar dala), endurspeglar þetta greinilegan viðsnúning.
Goldman Sachs drifkrafturinn
Að sögn Bloomberg hefur Goldman Sachs verið drifkrafturinn að baki þessari þróun en fjárfestingarbankinn ákvað nýverið að byrja sinna SPAC-samningum á nýjan leik.
Bankinn hyggst þó nálgast verkefnin með meiri aðgát en áður og leggja áherslu á vandaða greiningu og takmarkað samstarf við valda styrktaraðila. Þetta er táknrænt skref því þar sem Goldman fer eru líkindi til þess að aðrir fylgi á eftir.
Endurkoma bankans fellur saman við breytt regluumhverfi í Bandaríkjunum. Yfirvöld hafa dregið úr þrýstingi á fjármálamarkaði og skýrt að SPAC-umboðsmenn beri ekki lagalega ábyrgð á samrunagögnum með sama hætti og áður. Slíkt dregur úr áhættu fyrir undirritara og eykur áhuga bankanna.
Aukinn áhugi stafar einnig af því að SPAC-samningar geta skilað hárri þóknun á tímum þar sem hefðbundin fjárfestingarbankastarfsemi er enn að ná sér.
Þótt SPAC-félög hafi verið talin lýti á ferilskránni fyrir fáeinum árum virðist sá þröskuldur nú lækkaður. Þegar bankar eins og Goldman Sachs snúa aftur að slíkum viðskiptum verður þátttaka annarra sjálfkrafa minna umdeild – og áhættan dreifist um allan geirann.
Svipaða þróun má sjá í tengslum við dulritunargjaldmiðla.
Þrátt fyrir að stórbankar, á borð við JPMorgan, hafi í upphafi fordæmt bitcoin sem svikakerfi eru þeir nú meðal þeirra sem fjármagna verðbréfaútgáfur hjá sprotafyrirtækjum í dulritunarheiminum.
