Vilhjálmur Bjarnason, fyrrverandi stjórnarmaður Bankasýslu ríkisins og þingmaður Sjálfstæðisflokksins, gagnrýnir harðlega áform Íslandsbanka um að koma á fót kaupaukakerfi fyrir starfsfólks bankans.
„Það að greiða starfsmönnum sérlegan kaupauka af hagnaði er þvert gegn meginákvæðum hlutafélagalaga. Hagnaður bankans er eign hluthafa en ekki starfsmanna,“ segir Vilhjálmur í aðsendri grein í Morgunblaðinu í dag.
„Það kann að vera að stjórn og stjórnendur Íslandsbanka hf. telji sig í hlutverki „guðs“ við útdeilingu á gæðum. Af öllu ófullkomnu eru svona „guðir“ þeir ófullkomnustu. Að vísu er það svo að „guðs“ miskunn samkvæmt starfskjarastefnu deyr fyrst í vondu ári.“
Íslandsbanki: Mikilvægur þáttur í að efla árangursmenningu
Íslandsbanki boðaði í síðustu viku hluthafafund þann 30. júní næstkomandi þar sem lögð verður fram tillaga að breytingum á starfskjarastefnu bankans. Tillagan felur í sér að stjórn bankans verði heimilt annars vegar að setja á fót sérstakt kaupaukakerfi fyrir starfsfólk og hins vegar að innleiða kaupréttaráætlun.
„Markmiðið með kaupaukakerfi bankans er að tvinna saman hagsmuni starfsfólks og hluthafa til lengri tíma litið á sama tíma og gætt er að því að ekki sé hvatt til óhóflegrar áhættutöku,“ segir í greinargerð um tillöguna.
„Að mati stjórnar er vel útfært kaupaukakerfi mikilvægur þáttur í að efla árangursmenningu í bankanum. Jafnframt er kaupaukakerfinu ætlað að draga úr þrýstingi á hækkun fastra launa til að auka sveigjanleika í rekstrarkostnaði bankans í samhengi við árangur hans.“
Gert er ráð fyrir því að kerfið nái til alls fastráðins starfsfólks bankans annarra en þeirra sem óheimilt er að veita kaupauka. Lagt er til að ákveðinn hluti starfsfólks, allt að 15%, sem getur haft mest áhrif á rekstur og tekjur geti átt möguleika á kaupauka sem nemur allt að 25% af árslaunum sem verði greiddur að hluta í formi hlutabréfa í bankanum.
Segir að stjórnin þurfi að vanda sig betur
Vilhjálmur, sem er fyrrverandi lektor við viðskiptafræðideild HÍ og framkvæmdastjóri Samtaka fjárfesta, bendir á að boðun hluthafafundarins hafi komið innan við mánuði eftir að ríkið seldi eftirstandandi 45% hlut sinn í bankanum. Hann segir þetta merki um að stjórn bankans telji nauðsynlegt að halda hluthafafund um starfskjarastefnu, ekki um hluthafastefnu.
Hann vekur athygli á að í gildandi starfskjarastefnu sé gert ráð fyrir skaðleysi stjórnenda og starfsfólks af störfum þess.
„Hvað með skaðleysi hluthafa af áhættusækni stjórnenda og starfsfólks? Það skiptir vart máli því það er nánast óframkvæmanlegt fyrir hluthafa að sækja rétt sinn vegna brjálaðrar áhættusækni og háttsemi stjórnar og starfsmanna.
Í uppfærðri „starfskjarastefnu“ Íslandsbanka hf. virðist enginn lærdómur dreginn af glæpsamlegri „starfskjarastefnu“ banka fyrir árið 2008. Hún ber jafnvel keim af ályktun í verkamannaráði í ungverskri verksmiðju eftir valdatöku János Kádár í Ungverjalandi árið 1956. Hagsmuna sjóðfélaga er ekki gætt.“
Vilhjálmur, sem sat einnig um tíma í stjórn Bankasýslu ríkisins, segir að stjórn Íslandsbanka þurfi að vanda sig betur við að gæta hagsmuna hluthafa. Þessi tillaga að starfskjarastefnu gengur gegn hagsmunum hluthafa að hans mati.
„Ritari telur að stjórnendur bankans hafi farið í gegnum dýrkeypt námskeið við að gæta hagsmuna starfsmanna í öðru hlutafjárútboði bankans með sektargreiðslum fjármálaeftirlits Seðlabankans í hlutafjárútboði árið 2022.“
