Bandarísk hlutabréf hafa vaxið gríðarlega frá fjármálakreppunni 2008 og nema nú tæplega tveimur þriðju af markaðsvirði skráðra hlutabréfa á heimsvísu. Þessi yfirburðastaða vekur áhyggjur meðal fjárfesta um hvort óhófleg áhætta sé að safnast í bandaríska markaðinn, sérstaklega í tæknigeiranum sem hefur verið knúinn áfram af væntingum um gervigreindarbyltingu.
Þótt bandaríski markaðurinn hafi lengi verið stærstur í heiminum er núverandi yfirburðastaða hans óvenjuleg í sögulegu samhengi.
Tæknifyrirtæki eins og Nvidia, Microsoft og Apple hafa keyrt upp gengi S&P 500 vísitölunnar undanfarin ár og samanlagt er „Magnificent Seven“-hópurinn – sjö stærstu tæknifyrirtækin – nú með tæplega þriðjung af heildarmarkaðsvirði vísitölunnar, sem nemur 51,8 billjónum dala.
Er um bólumyndun að ræða?
Samkvæmt Financial Times benda efnahagssagnfræðingar á að slík gríðarleg samþjöppun í örfáum fyrirtækjum hafi sést áður í fjármálasögunni – meðal annars með járnbrautarfélögin á 19. öld, rafmagnsgeirann um 1900 og Dotcom-fyrirtækin á tíunda áratugnum. Öll þessi tímabil enduðu með markaðshruni.
„Við lifum í tækniöld þar sem gervigreind er framtíðin, en fyrir hundrað árum voru það járnbrautir,“ segir Richard Sylla, prófessor emeritus í hagfræði við NYU Stern School of Business. „Sagan kennir okkur að of mikil bjartsýni getur reynst tálsýn.“
Sumir hagfræðingar telja núverandi verðlagningu bandarískra tæknifyrirtækja „fáránlega ofmetna“ og draga samanburð við dotcom-bóluna um aldamótin.
Þeir benda á að bandaríski markaðurinn hafi dregist aðeins saman undanfarnar vikur eftir að kínverska fyrirtækið DeepSeek sýndi fram á gervigreindarframfarir sem krefjast mun minna útreikningsafls en bandarísk fyrirtæki höfðu gert ráð fyrir.
Fjárfestar spyrja: Er ég nægilega dreifður?
Stærð Bandaríkjanna í hlutfalli við heiminn skapar einnig vanda fyrir alþjóðlega fjárfesta. Ef fjárfestar fylgja alþjóðlegum hlutabréfavísitölum, þá eru um 64% af eignasafninu þeirra í Bandaríkjunum – og þar af stór hluti í fáum tæknifyrirtækjum.
„Ef ég opna fyrsta kaflann í kennslubók minni um fjármál þá stendur þar að ég eigi að dreifa áhættunni,“ segir Torsten Sløk, aðalhagfræðingur hjá Apollo. „En þegar fólk lítur á eignasafnið sitt í dag og spyr hvort það sé dreift, er svarið mjög skýrt: Nei.“
Sumir fjárfestar telja þó að bandaríski markaðurinn sé einfaldlega að endurspegla nýjan raunveruleika þar sem stærstu og öflugustu fyrirtæki heims kjósa að skrá sig í Bandaríkjunum.
„Ég get nánast sett saman alþjóðlegt eignasafn bara með bandarískum hlutabréfum,“ segir Jack Ablin, fjárfestingastjóri hjá Cresset Capital.
Þrátt fyrir hækkandi verðmæti hafa bandarísk hlutabréf gefið af sér stöðuga ávöxtun síðustu 15 ár og margir fjárfestar eiga erfitt með að veðja gegn markaðnum.
Ávöxtun S&P 500 hefur verið um 14% á ári síðan 2010, og á síðustu tveimur árum hafa bandarísk hlutabréf hækkað um yfir 20% árlega.
Spurningin sem margir spyrja nú er hvort bandaríski markaðurinn sé kominn að vendipunkti.
Sumir telja að sterkur tekjuvöxtur tæknifyrirtækja réttlæti háa verðlagningu, en aðrir óttast að markaðurinn sé að endurtaka söguna – með óþægilegum afleiðingum fyrir fjárfesta.
