Deilan milli bandarískra stjórnvalda og Harvard-háskóla náði nýjum hæðum í gær þegar Trump-stjórnin tilkynnti um frystingu á styrkjum og samningum við skólann að andvirði 2,26 milljarða dollara, samkvæmt The Wall Street Journal.

Tilkynningin kom örfáum klukkustundum eftir að Harvard lýsti því yfir að skólinn hygðist ekki verða við kröfum ríkisstjórnarinnar um kerfisbreytingar vegna mála tengdra gyðingahatri á háskólasvæðinu.

„Háskólinn mun ekki afhenda stjórnvöldum sjálfstæði sitt né fórna stjórnarskrárvörðum réttindum sínum,“ sagði Alan Garber, forseti Harvard, í bréfi til nemenda og starfsmanna.

Frystingin er liður í herferð ríkisstjórnarinnar gegn bandarískum háskólum sem Trump hefur sakað um að rækta andgyðingleg viðhorf og styðja öfgaþróun í akademíunni.

Ríkisstjórnin krefst stjórnkerfisbreytinga

Í bréfi frá sérstökum starfshópi ríkisstjórnarinnar um gyðingahatur var Harvard gert að framkvæma níu breytingar til að tryggja áframhaldandi ríkisstuðning. Þar á meðal eru:

  • Heildarbann á grímuburði á háskólasvæðinu
  • Afnám fjölbreytileika-, jöfnuðar- og þátttökustefnu (DEI)
  • Breytingar á forystu og stjórnskipulagi skólans
  • Úttekt á skoðanadreifingu nemenda, starfsmanna og kennara
  • Inngrip í námsefni til að „bæta hugmyndafræðilega fjölbreytni“ og „bregðast við hlutdrægni“

Ríkisstjórnin telur að þessar aðgerðir séu forsenda áframhaldandi fjárstuðnings við Harvard.

Í formlegu svari neitaði Harvard að hlíta kröfunum og lýsti þeim sem broti gegn fyrsta viðauka stjórnarskrárinnar og rétti skólans til frjálsrar akademískrar starfsemi.

Háskólinn benti jafnframt á að á síðustu 15 mánuðum hafi hann þegar gert „áþreifanlegar og varanlegar breytingar“ til að auka aga og hugmyndafræðilegt jafnvægi í kjölfar mótmæla sem brutust út á mörgum bandarískum háskólasvæðum í kjölfar Ísrael-Hamas stríðsins.

Þrátt fyrir það sagði Trump-stjórnin í yfirlýsingu að svör Harvard staðfesti „rótgróna réttindahugsun“ sem einkenni elítu-háskóla.

Ríkið gerir aðför að fleiri háskólum

Harvard er ekki einn á báti. Columbia-háskóli samþykkti kröfur ríkisstjórnarinnar í mars til að reyna að endurheimta 400 milljón dollara styrki. Brown, Princeton, Cornell og Northwestern hafa einnig orðið fyrir aðgerðum, í sumum tilvikum án formlegrar tilkynningar.

Þegar hefur Harvard gripið til fjárhagslegra varúðarráðstafana og gefið út skuldabréf að andvirði 750 milljóna dollara til að tryggja lausafé ef ríkið dregur enn frekar til baka fjárveitingar.

Félag prófessora við Harvard, sem er aðili að bandarísku samtökum háskólakennara (AAUP), hefur höfðað mál gegn Trump-stjórninni og sakar hana um að misnota mannréttindalög til að beita pólitískum þrýstingi. Í stefnunni segir að aðgerðir ríkisstjórnarinnar „beini pólitískum skoðunum og stefnum gegn Harvard og reyni að þvinga skólann til að refsa fyrir óvinsæl sjónarmið“.

Harvard er í málinu meðal annars með lögmenn sem áður störfuðu fyrir forsetann sjálfan – til marks um að deilan er ekki aðeins fræðileg, heldur pólitísk í grunninn.