Lyfjastofnun birti á föstudaginn tilkynningu á vef sínum þar sem svarað er gagnrýni vegna gjaldskrárhækkana stofnunarinnar sem tóku gildi um áramótin. Stofnunin lýsir því að lægri framlög úr ríkissjóði setji henni þröngar skorður að sinna lögbundnum verkefnum.
Af þessum sökum hafi staðið yfir aðhaldsaðgerðir hjá stofnuninni allt síðastliðið ár sem munu halda áfram á þessu ári. Þar vegi þyngst að starfsmannafjölda og stöðugildum hefur verið fækkað.
Fjöldi starfsmanna fór úr 83 í janúar 2023 í 75 í janúar 2024 sem er fækkun um tæp 10%.
„Sú staða sem blasir við stofnuninni nú er ekki ný af nálinni, framlög til Lyfjastofnunar samkvæmt fjárlögum sl. tveggja ára hafa dregist umtalsvert saman að raunvirði og ekki fylgt launa og verðlagshækkunum ásamt því að í fjárlögum fyrir 2024 var framlag til stofnunarinnar lækkað um 50 milljónir [króna].“
Vegna hagræðingakröfu hafi verið breytt þjónustu stofnunarinnar, m.a. hvað svörun í síma varðar. Lyfjastofnun segir þó ljóst að áskoranir verði í rekstri hennar í ár en stofnunin fari ekki varhluta af almennum kostnaðarhækkunum.
„Meginhluti reksturs Lyfjastofnunar er fjármagnaður með sjálfsaflafé þannig að notendur greiða fyrir þjónustuna og er hluti þeirra tekna varinn með gjaldskrárhækkunum miðað við verðlagsforsendur fjárlaga. Restin á að greiðast úr ríkissjóði og það framlag hefur dregist saman milli ára.“
Árgjöld óbreytt – önnur gjöld hækkað um 8,7%
Andrés Magnússon, framkvæmdastjóri Samtaka verslunar og þjónustu (SVÞ), gagnrýndi harðlega 8,7% hækkun á gjaldskrá Lyfjastofnunar fyrr í mánuðinum. Hann spurði hvort stofnunin teldi sig undanþegna í því verkefni að skapa sátt um kjarasamninga með því halda aftur af sér við breytingar á gjaldskrám.
Lyfjastofnun segir að árgjöld lyfja hafi verið haldið óbreytt í gjaldskrá 2024 til að auðvelda fyrirtækjum að halda lyfjum á íslenska markaðnum en önnur gjöld hækkuðu vissulega.
„Samkvæmt lyfjalögum setur heilbrigðisráðherra gjaldskrár fyrir veitta þjónustu Lyfjastofnunar. Á árinu 2024 hækka árgjöld lyfja ekki frá síðasta ári en meðaltalshækkun annarra liða gjaldskránna er 8,7% milli ára í samræmi við verðlagsforsendur fjárlaga,“ segir í tilkynningu Lyfjastofnunar.
Lyfjaeftirlitsgjald sé t.d. fast hlutfall, 0,3% af heildar lyfjasölu eða lyfjainnkaupum eftir því hvort á við, og hefur verið „óbreytt áratugum saman“.
Bent er á að fjármögnun Lyfjastofnunar sé tvíþætt. Annars vegar er innheimt gjald samkvæmt gjaldskrá fyrir veitta þjónustu sem nemur 70% af tekjum stofnunarinnar á ársgrundvelli og stór hluti er greiddur af erlendum aðilum.
Hins vegar fái stofnunin framlag frá ríkissjóði sem á að standa undir öðrum verkþáttum sem stofnuninni ber að sinna og nemur um 30% af tekjunum en stærsti hluti þessa fjármagns eru eftirlitsgjöld og árgjöld.
Framlög dregist saman um 15%
Lyfjastofnun segir að framlag úr ríkissjóði hafi dregist saman um 15% á síðastliðnum tveimur árum
Áætlanir geri ráð fyrir að innheimta Lyfjastofnunar fyrir hönd ríkissjóðs í formi eftirlitsgjalda, árgjalda og undanþágulyfja á árinu 2024 verði hærri en framlagið, þ.e. innheimtar verða u.þ.b. 380 milljónir króna á meðan framlag ríkissjóðs til Lyfjastofnunar verður 280 milljónir króna.
