Rachel Reeves, fjármálaráðherra Bretlands, tilkynnti í dag að notkun hótela til að hýsa hælisleitendur verði hætt fyrir næstu þingkosningar.
Með því hyggst ríkisstjórnin spara 1 milljarð punda á ári, eða um 169 milljarða íslenskra króna, samkvæmt fjármálaáætlun sem kynnt var í neðri deild breska þingsins.
Á fjárhagsárinu 2023–24 kostaði hótelgisting hælisleitenda breska ríkið 3,1 milljarð punda, eða 524 milljarða íslenskra króna á gengi dagsins, þar sem þúsundir hælisleitenda komu árlega með litlum bátum að suðurströnd Englands.
Þeir voru að mestu vistaðir á hótelum víðs vegar um landið, sem leiddi bæði til aukins kostnaðar, árekstra við ferðamannaiðnaðinn og óánægju meðal heimamanna í sumum byggðum.
„Við munum binda enda á þessa dýru hótelgistingu fyrir hælisleitendur á kjörtímabilinu,“ sagði Reeves í þinginu er hún kynnti þar 600 milljarða punda fjárlagafrumvarp sitt.
„Endurnýjun Bretlands“
Hún sagði að markmiðinu yrði náð með auknu fjármagni til að skera niður óafgreidd mál, hraða á meðferð áfrýjana og vísa úr landi þeim sem ekki hafa rétt til að dvelja í Bretlandi. Þetta stefnumarkandi skref er hluti af stærri fjárlagaáætlun sem miðar að því sem Reeves kallar „endurnýjun Bretlands“.
Fjárfest verður í samgöngum, NHS, kjarnorkuverkefnum og varnarmálum en það er hótelnotkunin sem hefur vakið mesta athygli vegna þess hversu háum upphæðum hún nemur og pólitísks þrýstings sem skapast hefur.
Frá því að Verkamannaflokkurinn lagði fram loforð um að hætta notkun hótela fyrir síðustu kosningar hefur verið óljóst hvenær það yrði raungert. Með yfirlýsingu dagsins er það nú staðfest að lokun hótela sem hælisgististaða verður að fullu lokið fyrir kosningar 2029.
Áhyggjur af skorti á tekjum
Þrátt fyrir metnaðarfull fjárfestingaáform vara hagfræðingar við því að ríkisfjármálin kunni að krefjast frekari skattahækkana síðar á árinu, einkum ef forsendur áætlunarinnar bresta.
Paul Johnson, forstöðumaður við Institute for Fiscal Studies, segir að ef eitthvað fari úrskeiðis muni fjármálaráðherra þurfa að grípa til hærri skatta í haustfrumvarpinu.
Svipaða skoðun hefur Jonathan Portes, fyrrverandi ríkishagfræðingur og nú við Kings College London. Hann telur að líklegustu skattahækkanir muni ná til sparifjár, lífeyrissjóða og hugsanlega eldsneytisgjalda. Hann segir jafnframt:
„Besti tíminn til að fjárfesta í innviðum var fyrir áratug, þegar vextir voru lægri – en næstbesti tíminn er núna.“
Portes bendir þó einnig á að ýmsar opinberar þjónustur muni þurfa að sæta þéttum útgjaldaramma og treysta á svokallaðar „hagkvæmniaðgerðir“ til að viðhalda þjónustustigi.
Jonathan Portes, fyrrverandi ríkishagfræðingur, segir líklegt að breytingar verði gerðar á sköttum á sparnað, lífeyri og eldsneyti í haust.
Reeves sagðist þó ekki ætla að endurtaka skattahækkanir síðasta árs og að fjárlög síðar í ár muni kynna allar fjárhagslegar áætlanir í heild.
