Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgreinasambands Íslands, segir að skekkjan í útreikningum ríkisstjórnarinnar í veiðigjaldafrumvarpinu sé svo mikil að um sé að ræða hættulega stefnu gagnvart landsbyggðinni.
„Þegar stjórnvöld kynntu fyrirhugaðar breytingar á veiðigjöldum var því haldið fram að um sanngjarna og hóflega hækkun væri að ræða. En þegar málið er skoðað nánar – og rýnt til gagnrýninnar skoðunar með aðkomu þeirra stofnana sem hafa yfirumsjón með gjaldinu sjálfu – blasir við óþolandi skekkja og alvarlegar afleiðingar,“ skrifar Vilhjálmur á Facebook.
Vilhjálmur rifjar upp að upphaflega var kynnt að veiðigjaldið myndi hækka úr 29 krónum í 47 krónur á hvert þorskígildiskíló. En skatturinn, sem árlega reiknar út veiðigjöldin, telur að gjaldið fari í 64 krónur, sem er 36,2% hærra en frumvarpið sagði.
Atvinnuveganefnd telur að gjaldið fari í 58 krónur, sem er 23,4% hærra en upphaflega var kynnt.
„Þetta er ekki minniháttar villa í mati. Munum að gjaldið í dag er 29 kr. en skatturinn segir að það fari í 64 kr. sem er 120,7% hækkun á veiðigjöldum! Þetta er tvöföldun og rúmlega það á gjaldi sem leggst þungt á grunnatvinnugrein þjóðarinnar,“ segir Vilhjálmur.
Hann segir að það sé langt frá því að þessi gjaldtaka leggist jafnt á samfélagið. Um 86% af öllum skatttekjum af sjávarútvegi koma frá landsbyggðinni.
„Þessi breyting bitnar mest á fólki í fiskvinnslu, sjómennsku og í afleiddum störfum í sjávarplássum um allt land. Við heyrum nú áhyggjur frá sveitarstjórnum á Snæfellsnesi, Vestfjörðum, í Skagafirði, Vestmannaeyjum og víðar. Þau horfa upp á atvinnulífinu í sinni heimabyggð beinlínis ógnað. Verði þetta að veruleika óttast menn samþjöppun í greininni þar sem smærri fyrirtæki og heimabyggðir dragast út, fækkun starfa þar sem hagræðing verður óhjákvæmileg og fólksflótta, þegar störf hverfa og samfélög veikjast,“ skrifar Vilhjálmur.
Það sem gerir málið enn alvarlegra að mati Vilhjálms er það hvataleysi sem skattlagningin skapar. Með veiðigjaldi sem gengur nærri öllum hagnaði hverfur hvati til fjárfestinga í nýsköpun og búnaði, fjölgunar starfa og hækkunar launa í greininni.
„Ég tel að stjórnvöld eigi alltaf að skapa fyrirtækjum góð rekstrarskilyrði – þannig verða þau samkeppnishæf, geta vaxið, fjölgað störfum og borgað starfsfólki góð laun. Það gerist ekki með ofurskattlagningu.
Þegar skatturinn sem reiknar út gjaldið telur það mun hærra en það sem stjórnvöld kynna, þá verður einfaldlega að staldra við. Ef frumvarp er reist á röngum forsendum – hvað segir það okkur um ábyrgðina í opinberri stefnumótun?“
Vilhjálmur segir að nú verði að taka ábyrgð á þessu misræmi.
„Við þurfum að horfast í augu við staðreyndir: þetta frumvarp er vanreiknað, það bitnar fyrst og fremst á landsbyggðinni og það dregur úr möguleikum greinarinnar til að vaxa og dafna.
Það þarf að ná sátt um veiðigjöld. Sátt sem byggir á raunhæfum forsendum og gagnkvæmu trausti. Til þess þurfa aðilar – stjórnvöld, sjávarútvegurinn og fulltrúar samfélaganna sem um ræðir – að setjast niður og móta sanngjarna og sjálfbæra skattlagningu sem tryggir auðlindatekjur ríkisins án þess að ógna störfum vítt og breitt um landsbyggðina.“
Að lokum skrifar Vilhjálmur að það sé ekki of seint að bregðast við. „En tíminn til að leiðrétta þessa skekkju er núna.“
