Framundan eru erfiðar kjaraviðræður.
Vaxandi verðbólga, afleiðing ytri áfalla, ógna kaupmætti launafólks. Hækkandi húsnæðiskostnaður hefur sömu áhrif. Margir stjórnendur minni og meðalstórra fyrirtækja, sem eru uppistaðan í Félagi atvinnurekenda – og í íslenzku atvinnulífi – hafa miklar áhyggjur af komandi misserum. Þeir hafa síðustu mánuði leitað allra leiða til að hagræða og komast hjá því að velta hækkun á nánast öllum aðföngum út í verðlagið, á sama tíma og þeir þurfa að takast á við tvær kjarasamningsbundnar hækkanir á launum.
Það er rétt hjá hagfræðingum sem unnu skýrslur fyrir þjóðhagsráð að svigrúmið til launahækkana er lítið sem ekkert. Það er gömul saga og ný að nafnlaunahækkanir, sem ekki byggjast á aukinni framleiðni atvinnulífsins, kynda undir verðbólgu en slá ekki á hana. Samningar sem gengju út á slíkar hækkanir myndu gera illt verra og skerða kaupmátt.
Undanfarin ár hafa verið tími mikillar kaupmáttaraukningar. Við sem tölum máli atvinnurekenda höfðum gjarnan til ábyrgðar stéttarfélaga og hvetjum forystumenn þeirra til að gera skynsamlegar kröfur sem stuðla að því að varðveita árangurinn en stofna honum ekki í hættu. Við verðum líka að gera kröfur til sjálfra okkar og forðast að ala á reiði, sundrungu og misklíð á vinnumarkaði. Fréttir af því að forstjórar stærstu fyrirtækja landsins hækki í launum um margföld mánaðarlaun verkafólks og að kaupaukakerfi og ríflegir bónusar, sem hurfu eftir hrun, hafi verið endurreist hafa vakið slík viðbrögð hjá verkalýðshreyfingunni. Afleiðingarnar eru líklegar til að bitna harðast á litlu og meðalstóru fyrirtækjunum.
Fleiri slík axarsköft væru ein stærsta ógnin við farsæla niðurstöðu kjaraviðræðna. Stjórnir stærstu fyrirtækjanna gætu gert margt vitlausara en að lækka forstjóralaunin í aðdraganda kjarasamninga og setja bónusum og arðgreiðslum hófleg mörk. Kraftar atvinnulífsins verða nú um stundir að beinast að stöðugleika, bæði hvað varðar verðlag, hagnað og laun.
Greinin birtist í Viðskiptablaðinu 11. ágúst 2022.
