Í liðinni viku tókumst við dómsmálaráðherra einu sinni sem oftar á um jafnlaunavottun í þingsal.
Ég hafði lagt fram enn eina fyrirspurnina um þetta séríslenska fyrirbæri sem var fyrsta og eina þingmál Viðreisnar í ríkisstjórninni 2017. Ég vildi s.s. fá að vita hvort nýr ráðherra málalflokksins ætli að bregðast við því að rannsóknir sýni að það er enginn marktækur munur á kynbundnum launamun milli þeirra aðila sem hefðu fengið jafnlaunavottun annars vegar og þeirra sem hefðu ekki slíka vottun. Þá óskaði ég eftir því að ráðherrann upplýsi um hvort hún ætli að láta skoða hvað jafnlaunavottun kosti atvinnulífið og opinberar stofnanir, með það að markmiði að draga úr slíkum kostnaði.
Þetta tel ég vera bráðnauðsynlegt þar sem ekki var hugsað út í kostnaðinn við lögfestinguna á sínum tíma, sem verður að teljast nokkuð ótrúleg frammistaða ráðherra Viðreisnar sem lagði frumvarpið fram.
Tilfinning sem trompar rannsóknir
Í stað þess að svara fyrirspurn minni fór dómsmálaráðherra um víðan völl og ræddi jafnréttismál í ýmsu samhengi. Hún sagði að aðgerðir sem „stuðl[uðu] að launajafnrétti trufl[uðu] [hana] ekki“ og taldi aðgerðir stjórnvalda yfir langt tímabil hafa skilað árangri.
Þannig komst ráðherrann hjá því að svara fyrir niðurstöður rannsókna á árangri, eða öllu heldur árangursleysi, jafnlaunavottunar Viðreisnar. Hennar tilfinning virtist því sú, þótt hún styddist ekki við rannsóknir, að það væri „hægt að draga þá ályktun að jafnlaunavottunin hafi sannarlega borið árangur“.
Blóm og kransar afþökkuð
Við sama tilefni upplýsti dómsmálaráðherra þó, að hún hyggist leggja fram frumvarp þar sem markmiðið er að létta á jafnlaunavottun í þeim tilgangi að draga úr kostnaði atvinnulífsins og opinberra stofnana. Þannig verða stærðarmörk laganna hækkuð og vottunin getur farið fram sjaldnar en nú er.
Það er því óhætt að hrósa ráðherranum fyrir að bregðast að hluta við þeirri háværu gagnrýni sem hefur komið fram á jafnlaunavottunina og ég hef lagt mitt af mörkum til að halda á lofti á ýmsum vettvangi. Meðal annars með því að leggja ítrekað fram frumvarp með það að markmiði að afnema lagaskyldu til jafnlaunavottunar. Ég hef því gantast með að fólk sem gleðst yfir þessum áfanga megi senda mér búbblur frekar en blóm af þessu tilefni.
Verður viðurlögum frestað?
Dómsmálaráðherra hefur fullt leyfi frá mér til að nýta frumvarpið mitt og efni þess í vinnuna – allt til að flýta fyrir þessu ferli. En á meðan ráðherrann vinnur að slíku frumvarpi hef ég lagt fram aðra fyrirspurn varðandi stöðuna sem nú er uppi þar sem ráðherra hefur boðað að leggja fram framangreint frumvarp. Hver er þá staða fyrirtækja og stofnana sem þegar hafa sótt um jafnlaunavottun? Mun ráðherra beita sér fyrir frestun á viðurlögum vegna ferlisins á meðan beðið er eftir fyrirhuguðum breytingum?
Auk þess hefur umboðsmaður Alþingis gefið út álit á svokölluðum milliúttektum vegna jafnlaunavottunar sem hann telur að lagaskilyrði séu ekki fyrir. Ég hef því óskað eftir afstöðu ráðherrans til þessa álits umboðsmanns, enda hafa fyrirtæki og stofnanir verið krafin um að undirgangast slíkar úttektir með tilheyrandi kostnaði og því mikilvægt að leyst sé úr þessu álitaefni.
Ekki alltaf hugurinn sem gildir
Ef við segjum sem svo að hugur Viðreisnar hafi verið góður þegar fulltrúar flokksins börðust fyrir jafnlaunavottun þegar þeir sátu fyrst við ríkisstjórnarboðið, þá hefur a.m.k. verið sýnt fram á að það er einfaldlega ekki alltaf hugurinn sem gildir. Dómsmálaráðherra hefur í það minnsta boðað einhver jákvæð skref til að létta á þessu galna kerfi. Og ég mun svo halda áfram að tala fyrir því að við leggjum niður jafnlaunavottun, þetta kerfi Viðreisnar sem við höfum eitt landa í heiminum tekið upp. Atvinnulífið og grey fólkið sem hefur þurft að standa í vottunarferlinu geta treyst á það.
Höfundur er þingmaður Sjálfstæðisflokksins.
