Fyrir um áratug eða svo byrjuðu fyrirtæki að setja fram sín gildi. Til dæmis eru gildi Mjólkursamsölunnar metnaður-jákvæðni-samvinna-ábyrgð. Gildi Hnit verkfræðistofu eru hins vegar fagmennska-lipurð-virðing-áreiðanleiki. Oftast eru gildi fyrirtækja bara einhver merkingarlaus orðasúpa.
Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur hefur líka búið sér til gildi. Almannahagsmunir í stað sérhagsmuna. Þetta ætti auðvitað að vera fyrsta boðorð allra stjórnmálamanna.
En þetta nýja gildi virðist flækjast óskaplega fyrir ráðherrum ríkisstjórnar Kristrúnar og þingmönnum stjórnarflokkanna.
Í gær mistókst forseta alþingis að hækka laun Jón Gnarr um 153 þúsund á mánuði. Hann stendur víst eitthvað illa fjárhagslega blessaður og því eru það auðvitað almannahagsmunir að hækka við hann launin. Hann er líka listamaður, ekki gleyma því.
Annað dæmi var umfjöllunarefni Óðins í Viðskiptablaðinu sem kom út í gær. Sigurjón Þórðarson hefur stundað smábátaútgerð frá árinu 2017.
Hann hefur selt 51% hlut í útgerðinni en tvennum sögum fer af því að hvort salan sé endanleg og þá hvort Sigurjón græði persónulega á því að fjölga strandveiðidögum í 48. En Sigurjón er formaður atvinnuveganefndar alþingis og reynis nú að keyra málið í gegnum þingið.
Kristrún Frostadóttir sótti gildi sín til Viðreisnar. Líklega hefur þó enginn gengið lengra en Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir formaður Viðreisnar að brjóta þessi gildi þegar hún var varaformaður Sjálfstæðisflokksins og varaforsætisráðherra árið 2008.
Hér á eftir fer pistill Óðins frá blaði gærdagsins í heild.
Sérhagsmunir Sigurjóns Þórðarsonar
Atvinnuveganefnd Alþingis hefur þessa dagana til umfjöllunar frumvarp til laga um fjölgun strandveiðidaga í 48.
Formaður atvinnuveganefndar er Sigurjón Þórðarson strandveiðisjómaður. Morgunblaðið greindi frá því í gær að Sigurjón hefði selt 50% hlut sinn í strandveiðiútgerð sinni, Sleppa ehf., til 28 ára gamallar konu. Eiginkona Sigurjóns, sem einnig átti 50% hlut í strandveiðiútgerðinni, hefur einnig selt 1% hlut til ungu konunnar en á enn 49% hlut.
Óðinn fagnar því mjög þegar ungt fólk, ekki síst konur, láta til sín taka í atvinnulífinu í stað þess að fá sér þægilega innivinnu hjá hinu opinbera.
Krafa um 51% eignarhald
Í reglugerð nr. 460/2024 um strandveiðar er gerð krafa um að um borð í hverri strandveiðiferð skuli vera einn einstaklingur sem er lögskráður á skipið og skal hann eiga að lágmarki beint eða óbeint í meira en 50 % eignarhlut í skipinu.
„Brjóti leyfishafi gegn framangreindum ákvæðum reglugerðarinnar skal Fiskistofa svipta viðkomandi skip leyfi til strandveiða. Í þessum tilvikum er þá ekki beitt áminningu, heldur er sviptingu leyfis vegna framangreindra brota beitt.“
Viðskipti sem vekja upp spurningar
Það verður að viðurkennast að viðskipti Sigurjóns Þórðarsonar með hlutinn í strandveiðiútgerð sinni vekja upp spurningar og þá sérstaklega hvers vegna á eiginkona hans á enn 49% hlut.
Sigurjón vildi sem minnst ræða við blaðamann Morgunblaðsins um sölu eignarhlutar síns. Aðspurður um hvort það stæði jafnframt til að selja eignarhlut eiginkonunnar svaraði hann, „Þetta kemur mér ekki við.“
Sigurjón hefur aldrei verið talinn orðheppinn og hugsanlega mismælti hann sig, ætlaði ef til vill að segja við blaðamanninn „Þetta kemur þér ekki við. Svo kann að vera rétt hjá honum að eiginkonan telji að honum komi þetta bara ekkert við.
En þetta kemur almenningi við. Hann á heimtingu á því að vita hvort og hvaða hagsmuni Sigurjón á í strandveiðikerfinu. Ef eiginkona hans á áfram 49% þá hefur Sigurjón persónulega hagsmuni af því að fjölga veiðidögum strandveiðibáta í 48.
Viðbrögð Sigurjóns
Þegar frétt Morgunblaðsins birtist í gær á mbl.is rauk Sigurjón út af fundi atvinnuveganefndar, þar sem fjallað var um lagafrumvarpið. Hann sneri aftur tíu mínútum síðar í töluverðu uppnámi og barði með krepptum hnefa á tölvu sína, svo fast og sagt er að jörð hafi skolfið í Hádegismóum á sama tíma.
Það sem vakti þó meiri athygli var að Sigurjón tók ekki við stjórn fundarins sem formaður heldur hélt varaformaðurinn áfram fundarstjórn.
Auðvitað veit enginn hvað fer í gegnum höfuð Sigurjóns Þórðarsonar. Reyndar er það svo að Óðinn hefur talið, allt frá því Sigurjón settist á þing árið 2003, að ef litið væri inn í höfuð hans þá væri þar svipað um að litast og á Kringilsárrana að dómi Hjörleifs Guttormssonar – fátt markvert að sjá.
Ásakanir um sýndarsamninga
Því hefur verið haldið fram strandveiðimenn fari framhjá 51% reglunni í reglugerðinni með sýndarsamningum. Þeir selji hlut sinn til þess sem róir en í raun séu það ekki endanleg viðskipti. Engin greiðsla sé innt af hendi og áhættan af viðskiptunum færist því raun ekki yfir á kaupandann. En það þýðir þá líka að „seljandinn“ hefur hagmunina af fjölgun veiðidaga.
Er ekki lágmarkskrafa að formaður atvinnuveganefndar sýni nú almenningi kaupsamninginn við konuna ungu og eyði þeim vafa að hagsmunir hans séu 49% af útgerðinni, en ekki 100%.
Ekkert veiðigjald og enginn tekjuskattur
Ríkisstjórn Viðreisnar, Samfylkingar og Flokks fólksins hyggst tvöfalda veiðigjald á útgerðir í landinu. Sama ríkisstjórn réttlætis og jöfnuðar leggur ekki veiðigjald á strandveiðar og strandveiðimenn greiða ekkert endurgjald fyrir veiðiheimildir .
Sigurjón Þórðarson hefur rekið strandveiðiútgerð frá árinu 2017. Hún hefur aðeins skilað hagnaði í tvö ár af átta og aldrei greitt tekjuskatt. Uppsafnað tap af rekstrinum er 7,8 milljónir króna.
Það væri fróðlegt að fá útskýringar Sigurjóns Þórðarsonar á því hvers vegna hann stendur í atvinnurekstri þar sem tapið er svo mikið í svo litlum rekstri.
Óðinn hefur efasemdir um að sala Sigurjóns sé raunveruleg. En vonandi er það svo og verður að viðurkennast að allir menn hljóta að hafa meiri trú á ungu konunni til að reka útgerðina með hagnaði. Og að félagið borgi loks til samneyslunnar í formi tekjuskatts.
